dieta matki karmiącej

Dieta matki karmiącej – fakty i mity

Wokół diety matki karmiącej na przestrzeni lat narosło wiele mitów. Dziś wiemy, że stosowane kiedyś profilaktycznie diety eliminacyjne, czy specjalne diety dla kobiet karmiących piersią, nie przynoszą niczego dobrego, a wręcz szkodzą zarówno mamie, jak i dziecku. Dlatego w poniższym artykule opowiem Ci, jak powinna wyglądać dobrze zbilansowana dieta matki karmiącej oraz co można jeść podczas karmienia piersią.

Dieta matki karmiącej?

Według najnowszej wiedzy nie istnieje coś takiego jak specjalna „dieta matki karmiącej”. Jednak z doświadczenia wiem, że niektórzy dalej zalecają swoim pacjentkom restrykcyjne diety, by rzekomo zapobiegać możliwym alergiom, niestrawnościom, czy wzdęciom u dziecka 🙂

Sama po porodzie usłyszałam od swojej położnej, że nie wolno mi jeść truskawek (pierwszy posiłek w szpitalu to były pierogi z truskawkami). Mówiono mi też, że warzywa typu ogórek, czy pomidor mogę jeść tylko bez skórki (nie wiem, jak ta skórka miałaby przeszkadzać dziecku 😉). Dostałam też zalecenia, że ze słodyczy mogę jeść jedynie szarlotkę 🙂

Niestety wszystkie te „zalecenia” nie mają pokrycia w aktualnych wytycznych dotyczących żywienia kobiet karmiących piersią.

 

Dieta matki karmiącej co można

Dieta matki karmiącej — aktualne zalecenia

Obecne normy żywienia mówią o tym, że sposób odżywiania się matki karmiącej nie powinien różnić się od prawidłowego odżywiania się kobiet w tym samym wieku, z podobną masą ciała i wzrostem oraz podobnym poziomem aktywności fizycznej. Co to oznacza? Że kobieta karmiąca piersią powinna odżywiać się na tych samych zasadach, jak kobieta niekarmiąca 🙂 Oczywiście najlepiej byłoby, gdyby mama karmiąca zadbała o siebie, czyli jadła zgodnie z zasadami zdrowego żywienia oraz miała odpowiedni poziom aktywności fizycznej.

Jednak zdrowe odżywianie to nie wszystko. To, że karmimy piersią wpływa też na większe zapotrzebowanie organizmu na niektóre składniki odżywcze takie jak białko, tłuszcze, witaminy, czy mikroelementy. Zwiększa się też zapotrzebowanie na energię związane z produkcją pokarmu.

Mama karmiąca powinna spożywać więc średnio o 500 kcal/dobę więcej niż przeciętna kobieta w jej wieku i o podobnym trybie życia. U szczupłych kobiet to zapotrzebowanie może być trochę większe i wynosić nawet o 650 kcal/dobę więcej.

W związku z tym, mama karmiąca powinna zjadać jeden dodatkowy posiłek więcej lub zadbać o większą kaloryczność podstawowych posiłków, które zjada.

Dieta matki karmiącej a skład mleka

Sposób, w jaki odżywia się kobieta karmiąca piersią nie wpływa znacząco na objętość i skład jej mleka. Oznacza to, że nawet niedożywiona kobieta jest w stanie wytworzyć pełnowartościowy pokarm dla swojego dziecka. Jak to działa? Natura tak to skonstruowała, że mleko matki zawsze będzie najlepszym pokarmem dla dziecka, nawet jeśli jego wytwarzanie odbędzie się kosztem organizmu mamy. Dlatego jeśli mama źle się odżywia, może to skutkować występowaniem u niej niedoborów niektórych składników odżywczych. A brak dodatkowych kalorii potrzebnych do wytworzenia mleka, będzie skutkował znaczącym spadkiem wagi.

Karmienie piersią a suplementacja

Czy w czasie karmienia piersią konieczna jest dodatkowa suplementacja? Mogłoby się wydawać, że tak. Jednak dobrze zbilansowana dieta matki karmiącej powinna zapewnić jej i dziecku prawie wszystkich niezbędnych makro i mikroskładników. W czasie karmienia piersią należy szczególnie zadbać o pokrycie zapotrzebowania m.in. na: witaminę D, wapń, jod oraz kwasy omega 3.

Wapń — jeśli chodzi o wapń, to mama karmiąca powinna spożywać codziennie nabiał, orzechy i zielone warzywa. Jeśli kobieta jest na diecie bezmlecznej, jako źródła wapnia w diecie może wybierać napoje roślinne (mleka roślinne) wzbogacane wapniem lub inne roślinne źródła wapnia albo rozważyć suplementację tego składnika.

Witamina D — w Polsce zalecana jest całoroczna suplementacja witaminy D. Mama karmiąca piersią powinna suplementować witaminę D w dawce 2000 IU/dobę. Także niemowlę od pierwszych dni powinno otrzymywać witaminę D. Co prawda w niewielkiej ilości przenika ona do pokarmu kobiecego, ale jest jej tam na tyle mało, że nie pokrywa to zapotrzebowania u dziecka. Więcej na temat suplementacji witaminy D przeczytasz tutaj: Jaka dawka witaminy D dla dziecka będzie odpowiednia?

Jod — głównym źródłem jodu w naszej diecie jest sól. Zapotrzebowanie na ten składnik u mamy karmiącej zostaje pokryte przy spożyciu ok. 4-6 g soli jodowanej na dobę. W przypadku niedoboru tego składnika konieczna jest suplementacja.

Kwasy omega-3 (DHA) – w diecie mamy karmiącej piersią jako źródło kwasów omega-3, powinny znaleźć się 2 porcje tłustych ryb tygodniowo. Dzięki temu zostanie pokryte zapotrzebowanie na ten składnik. Jeśli nie jesz ryb, warto wprowadzić suplementację na poziomie 400-600 mg DHA dziennie.

 

Karmienie piersią a suplementacja

Dieta matki karmiącej — MITY

🤦‍♀️ Podczas karmienia piersią nie wolno jeść czosnku, cebuli, pora i innych warzyw o bardzo wyrazistym smaku, aby dziecko nie odrzuciło mleka.

Co prawda, smaki w pewnym stopniu przenikają do mleka mamy, ale nie na tyle, żeby dziecko z niego zrezygnowało. Mleko nie będzie smakowało ani pachniało cebulą, czy czosnkiem 🙂 Poza tym, jeśli jadłaś te warzywa w ciąży, maluch już wtedy poznał ich smak, ponieważ ten przenika także do wód płodowych. Także ze względu na to, że mleko mamy zmienia swoje smaki, maluch karmione piersią łatwiej akceptują nowe smaki podczas rozszerzania diety.

🤦‍♀️ Karmiąc piersią należy unikać warzyw strączkowych, kapusty, brokuła, kalafiora, bo będą powodować kolki u dziecka.

Tak, te warzywa mają działanie wzdymające, ale TYLKO DLA MAMY, która je zjadła 🙂 Rośliny te nie powodują wzdęć, czy kolek u dziecka karmionego piersią, nie przenikają do mleka.

🤦‍♀️ Karmiąc piersią nie jedz truskawek, malin, jagód, cytrusów itp., bo dziecko będzie miało alergię.

Wymienione wyżej owoce mogą powodować alergie pokarmowe (jak każdy zjedzony produkt). Nie oznacza to wcale, że trzeba ich unikać. Mama karmiąca może jeść wszystkie owoce i warzywa, o ile sama się po nich dobrze czuje. Tak samo jak podczas rozszerzania diety nie unikamy produktów alergizujących, nie eliminujemy ich też z diety mamy karmiącej piersią.

🤦‍♀️ Mama karmiąca nie może jeść potraw ciężkostrawnych np. tłustego mięsa i wędlin, żółtego sera, potraw smażonych, fast foodów, pączków.

Takie zalecenia często widnieją na wypisie ze szpitala, ale w tym przypadku chodzi o to, by dietę lekkostrawną stosować tylko w czasie połogu/gojenia się rany. Nie ma potrzeby stosowania diety lekkostrawnej przez cały okres trwania karmienia piersią. Jeśli na co dzień jesz zdrowo, raz na jakiś czas możesz sobie pozwolić na odstępstwo i zjeść pizzę, czy pączka. Dziecku nic się nie stanie 🙂

 

co może jeść matka karmiąca

Dieta matki karmiącej — FAKTY

✅ Mama karmiąca piersią powinna odżywiać się zdrowo i mieć zróżnicowaną dietę opartą o produkty świeże, sezonowe, nieprzetworzone, najlepiej przygotowane w domu.

✅ Powinna spożywać ok 500 kcal (szczupłe kobiety ok. 650 kcal) więcej po postacią dodatkowego posiłku, aby organizm miał skąd pobierać energię potrzebną do produkcji mleka.

✅ Dieta lekkostrawna często zalecana jest przez lekarzy po wypisie ze szpitala. Taką diety powinno się stosować TYLKO w okresie połogu i gojenia się rany po cesarskim cięciu.

✅ Spożywanie około 2 -3 litrów płynów dziennie — tyle wszystkich płynów powinna przyjmować mama karmiąca. Oczywiście nie jest to ściśle ustalona ilość wody, jaką powinna wypijać mama. Jest to też zależne od tego, jakie masz pragnienie. Pamiętaj, że wliczamy w to również płyny pochodzące z jedzenia, nie tylko wypitą wodę.

✅ Nie trzeba unikać kofeiny — kawa, herbata, czy coca-cola są dozwolone w niewielkich ilościach. W większych mogą powodować pobudzenie, niepokój, kolkę lub bezsenność u dziecka. Dozwoloną ilością jest ok. 300 mg kofeiny na dobę.

Czy karmiąc piersią można jeść sushi/ser pleśniowy/tatara?

Mamy często mają wątpliwości, czy karmiąc piersią mogą jeść produkty surowe, które zakazane były podczas ciąży. Często dostaję pytania o to, czy karmiąc piersią można jeść ser pleśniowy z niepasteryzowanego mleka, sushi z surową rybą, czy tatara. Tak, karmiąc piersią można jeść produkty surowe/niepasteryzowane. Jest to bezpieczne dla dziecka karmionego piersią, ale… może być niebezpieczne dla mamy. Dlatego jedząc tego typu produkty, nieważne czy karmimy piersią, czy nie, należy bardzo zwracać uwagę na ich świeżość.

Czy karmiąc piersią można jeść miód?

To też jedne z popularniejszych pytań związanych z dietą matki karmiącej. Wynika ono z tego, że miód jest produktem zakazanym dla niemowląt. Może zawierać przetrwalniki Clostridium botulinum (laseczka jadu kiełbasianego), które powodują botulizm dziecięcy. Jest on szczególnie niebezpieczny dla niemowląt, dlatego miodu nie podajemy dzieciom do ukończenia 1 r.ż. Natomiast jedzenie miodu przez mamę karmiącą jest całkowicie bezpieczne dla dziecka.

Dieta matki karmiącej — podsumowanie

Matka karmiąca piersią może jeść wszystko, na co ma ochotę. Oczywiście najlepiej, aby była to dobrze zbilansowana dieta, zapewniająca odpowiednią ilość kalorii. Jak powinien wyglądać dobrze zbilansowany posiłek? Zerknij poniżej na modelowy talerz żywieniowy pochodzący z aktualnych zaleceń zdrowego żywienia.

 

co można jeść karmiąc piersią lista
Źródło: Zalecenia zdrowego żywienia, https://ncez.pzh.gov.pl/

 

Zobacz także: Bilansowanie posiłków niemowlaka

 


Źródła:

  • Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria. 2021
  • Karmienie Piersią. Stanowisko PTGHiŻD Standardy medyczne Pediatria 1/2016
  • Normy żywienia populacji Polski, Mirosław Jarosz, Instytut Żywności i Żywienia, 2020
  • Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń żywieniowych dla kobiet w okresie laktacji, Standardy Medyczne/Pediatria, 2013
  • M. Żukowska-Rubik, M. Nehring-Gugulska, Karmienie piersią w teorii i praktyce. 2012 
  • ODŻYWIANIE W CZASIE KARMIENIA PIERSIĄ, M. Żukowska-Rubik, M. Nehring-Gugulska, https://cnol.kobiety.med.pl/pl/odzywianie-w-czasie-karmienia-piersia/