Pierwszy posiłek dla niemowlaka – co można podać na początku rozszerzania diety?

Zazwyczaj, kiedy już zaobserwujemy, że nasze dziecko wykazuje oznaki gotowości do rozszerzania diety, zaczynamy się zastanawiać, od czego zacząć przygodę z jedzeniem. Czy lepiej na początek podać lekkostrawny kleik ryżowy, czy może pełne witamin warzywa i owoce? Czy zacząć od gładkich przecierów, a może od razu od całych kawałków jedzenia? Na te i inne pytania o pierwszy posiłek dla niemowlaka, postaram się szczegółowo odpowiedzieć poniżej.

Pierwszy posiłek niemowlaka — jaka konsystencja?

W zależności od tego, czy stawiamy na tradycyjne rozszerzanie diety, czy wybieramy metodę BLW, konsystencja posiłków dla maluszka będzie się różnić. W tradycyjnym podejściu do rozszerzania diety zazwyczaj najpierw zaczynamy od bardzo gładkich, półpłynnych przecierów. Następnie podajemy dziecku posiłki z grudkami, np. rozcierając je z pomocą widelca. Dopiero na samym końcu maluch dostaje posiłki zawierające większe kawałki jedzenia. Trzeba jednak wiedzieć, że nie ma jednoznacznych badań przedstawiających to, jaki powinien być rodzaj i kolejność wprowadzanych konsystencji pokarmów stałych do diety dziecka. Polscy specjaliści od żywienia zalecają kolejność zaproponowaną przez Światową Organizację Zdrowia (tabela poniżej).

BLW – czyli od początku podajemy kawałki

W metodzie BLW możemy od początku sięgać po różne konsystencje posiłków, ważne jest jednak to, by maluch jadł je samodzielnie. Dlatego najprościej zacząć wtedy od większych kawałków jedzenia, które dziecku łatwiej będzie chwytać dłonią i wkładać do buzi. Półpłynne posiłki takie jak np. zupa czy jogurt podajemy wtedy w kubeczku do picia, a do kaszek, czy gęstych zup proponujemy dziecku łyżeczkę.

Jak widzisz, maluch, który wykazuje oznaki gotowości do rozszerzania diety, czyli m.in. stabilnie siedzi z podparciem lub bez niego, może od początku rozszerzania diety otrzymywać posiłki o różnych konsystencjach.

Umiejętność gryzienia i żucia najszybciej rozwija się w pierwszym roku życia dziecka i zazwyczaj dzieci do 2 roku życia już w pełni ją opanowują. Natomiast okresem bardzo wrażliwym dla nabywania tych kompetencji jest czas pomiędzy 6 a 10 miesiącem życia dziecka. W związku z tym jest to idealny moment na wprowadzanie do diety malucha pokarmów o różnej konsystencji.

Pierwszy posiłek dla niemowlaka – co wybrać?

Nie ma konkretnych zaleceń mówiących, od jakiego produktu należy zacząć. Pierwszy posiłek niemowlaka zazwyczaj różni się ze względu na kraj zamieszkania, region, czy kulturę. U nas króluje marchewka, ziemniak, dynia, jabłko, a na przykład w Japonii, jako pierwszy posiłek podaje się okayu, w Brazylii jest to sok pomarańczowy. Pierwsze posiłki powinny zawierać produkty lokalne i sezonowe. Te produkty zachowują więcej wartości odżywczych, ponieważ nie są długo transportowane oraz przechowywane. Lokalne warzywa i owoce nie są też tak bardzo konserwowane za pomocą środków chemicznych jak produkty, które przyjeżdżają do nas z drugiego końca świata. Dlatego warto w pierwszej kolejności sięgać po warzywa i owoce krajowe.

Najważniejsze w wyborze pierwszych produktów dla niemowlaka jest to, aby były:

• wysokiej jakości
• o dużej gęstości odżywczej i energetycznej (czytaj niżej ⇓)
• bez soli, cukru, konserwantów
• sezonowe (warzywa i owoce)
• lokalne.

Najpierw słodkie, czy wytrawne?

Zalecenia mówią, że najpierw powinniśmy wprowadzać warzywa, następnie owoce, gdyż próbując na początku rozszerzania diety słodkich smaków, dziecko później mniej chętnie będzie jadło wytrawne warzywa. Przeciwnicy tej teori zaraz powiedzą, że przecież mleko, które maluch spożywa także jest słodkie, więc dziecko jest z tym smakiem zaznajomione. Oczywiście to logiczne argumenty.

Jednak z drugiej strony, myślę, że w tej całej teorii o pierwszeństwie warzyw, nie chodzi wcale tylko o to, że dziecko pierwszy pozna smak słodki. Chodzi też o to, że zaczynając od owoców, maluch będzie kojarzył posiłki stałe z czymś słodkim, a co za tym idzie, sprawiającym dużą przyjemność. W związku z tym, w sytuacji, kiedy w drugiej kolejności podamy warzywa o bardziej wytrawnym smaku, dziecko może je odrzucić, ponieważ nie będzie tym, czego oczekiwało (czyli coś słodkiego).

Obecnie Zasady żywienia zdrowych niemowląt mówią o tym, że:

„Ze względu na większe trudności w akceptacji smaku warzyw należy je wprowadzić do diety niemowlęcia (zwłaszcza zielone) przed owocami, a owoce dopiero około 2 tygodnie później, kontynuując podawanie warzyw.”

Niemniej jednak, tak jak pisałam wcześniej, nie ma jednoznacznych danych potwierdzających to, od jakiej konsystencji, czy jakiego konkretnie produktu powinniśmy zacząć. Według mnie warzywa są najodpowiedniejsze na początek drogi z posiłkami stałymi. Więcej o tym możesz przeczytać w moim poradniku Rozszerzanie diety w 6 krokach, gdzie szczegółowo opisałam, jak ważne jest wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych od samego początku rozszerzania diety. W poradniku również, pierwszym krokiem w rozszerzaniu diety jest właśnie wprowadzenie warzyw, jako solidna postawa do późniejszych właściwych wyborów żywieniowych dziecka. Także w moim Jadłospisie dla niemowlaka na pierwsze 30 dni rozszerzania diety zaczynamy od warzyw i po kolei sięgamy po następne produkty. Kliknij obrazek poniżej, aby dowiedzieć się więcej ⬇

Produkty o wysokiej gęstości odżywczej i energetycznej

W związku z tym, że małe dzieci mają malutkie żołądki, na początku jedzą bardzo małe ilości pokarmów stałych. Warto więc od początku podawać im takie posiłki, które w małej porcji mają jak najwięcej wartości odżywczych i kalorii (tzw. produkty gęste odżywczo). Mleko matki ma ok. 70 kcal/100 g i do podobnej wartości lub większej powinniśmy dążyć komponując jadłospis 6 miesięcznego dziecka. W związku z tym  nie należy zwlekać z podawaniem dziecku produktów takich jak: dobre tłuszcze, jaja, mięso, ryby, pełnotłuste produkty mleczne, orzechy, nasiona, czy strączki. Oczywiście podajemy je w formie odpowiedniej do aktualnych umiejętności dziecka (orzechy i nasiona tylko zmielone!).

Pewnie pomyślałaś, a co w takim razie z kleikiem ryżowym, który często zalecają pediatrzy jako pierwszy posiłek dla niemowlaka?

Sprawdziłam, że porcja kleiku ryżowego dla niemowlaka gotowanego na wodzie ma ok. 35 kcal/100g, czyli połowę mniej kalorii niż mleko mamy.

Dlaczego więc kleiki często są polecane jako najlepsze na początek rozszerzania diety? Kiedyś funkcjonowało przekonanie, że pierwsze posiłki dla niemowląt powinny być lekkie i delikatne (dietę niemowlaków rozszerzano znacznie wcześniej niż po 6 miesiącu). Jednak najnowsze zalecenia (m.in. WHO) mówią o tym, że owszem, pierwsze posiłki dla malucha powinny być lekkostrawne (np. unikać należy wysoko przetworzonej żywności, smażenia itd.), co wcale nie oznacza, że jedzenie dla niemowląt musi być niskokaloryczne.

Pierwszy posiłek dla niemowlaka — przykładowe propozycje:

Warzywa np.:

• brokuł
• burak
• marchewka
• szpinak
• dynia

Produkty zbożowe:

• kasza jaglana dla niemowlaka
• kasza gryczana
• płatki owsiane
• amarantus

Mięso, jajo, ryby:

• indyk
• królik
• chuda wołowina
• ryby
• jajo

Owoce:

• jabłko
• gruszka
• maliny
• jagody

Pełną listę produktów do wprowadzenia przy rozszerzaniu diety znajdziesz w poradniku Rozszerzanie diety w 6 krokach oraz w moich Planerach do rozszerzania diety. Zebrałam tam ponad 170 (tak, aż tyle!) najpopularniejszych produktów, których większość z nas używa na co dzień do przygotowywania posiłków ⬇

Może Cię zainteresować: Co może jeść 7-miesięczne dziecko?