Drabina mleczna (przepisy)

Alergia na białka mleka krowiego to jedna z najczęstszych alergii pokarmowych u niemowląt i małych dzieci. Może wywoływać różnorodne reakcje, od problemów trawiennych po reakcje skórne i oddechowe. Wraz z rozwojem dziecka, niektóre z tych alergii mogą zaniknąć, co sprawdza się w procesie diagnostycznym zwanym próbą prowokacyjną. Narzędziem, które wspiera stopniowy powrót do tolerancji na mleko, jest tzw. drabina mleczna. W artykule pokażę, czym jest próba prowokacyjna, jak działa drabina mleczna oraz jak można ją stosować w praktyce.

Typowe objawy alergii na białka mleka krowiego

Zacznijmy od tego, jak może objawiać się alergia na białka mleka krowiego u  niemowląt. Typowe łagodne lub umiarkowane objawy mogą obejmować jeden lub więcej z wymienionych poniżej:

• drażliwość (kolki),
• refluks (cofanie się pokarmu),
• wymioty,
• brak apetytu lub niechęć do jedzenia,
• luźne bądź częste stolce, zaparcia,
• bóle brzucha, niewielkie ilości krwi lub śluzu w stolcu
• swędzenie skóry,
• zaczerwienienie,
• skłonność do wysypek,
• atopowe zapalenie skóry/egzema (suche, zaczerwienione, swędzące zmiany skórne).
• katar
• świszczący oddech
• przewlekły kaszel niezwiązany z infekcją

Leczenie alergii na białka mleka krowiego u niemowląt

Podstawowym krokiem w leczeniu alergii na białka mleka krowiego jest całkowite usunięcie produktów zawierających białka mleka krowiego z diety dziecka. Niemowlęta karmione piersią mogą reagować na białka mleka krowiego obecne w diecie matki, dlatego zaleca się matkom karmiącym wyeliminowanie mleka, jego przetworów, a także wszystkich innych produktów zawierających białka mleka krowiego ze swojej diety. Niemowlęta karmione dotychczas mlekiem modyfikowanym muszą przejść na preparat mlekozastępczy o wysokim stopniu hydrolizy.

Czym jest próba prowokacyjna?

Próba prowokacyjna to procedura diagnostyczna mająca na celu ocenę, czy dziecko z alergią na białka mleka krowiego nadal reaguje na te białka, czy może zaczyna rozwijać tolerancję. Próbę prowokacyjną przeprowadza się pod ścisłą kontrolą lekarza, aby móc natychmiast reagować na potencjalne reakcje alergiczne. Dziecku podaje się niewielkie, stopniowo zwiększane dawki mleka lub produktów mlecznych, zgodnie z drabiną mleczną, monitorując jego reakcje. Jeśli alergia u dziecka przebiegała łagodnie lub umiarkowanie, taką próbę wykonuje się w domu, podając na początek niewielkie ilości produktów. Jeśli natomiast maluch miał bardzo silną reakcję alergiczną, próbę wykonuje się w gabinecie lekarskim lub szpitalu, aby w razie czego uzyskać natychmiastową pomoc.

Drabina mleczna – co to takiego?

Drabina mleczna to schemat stopniowego wprowadzania produktów mlecznych do diety dziecka, u którego lekarz podejrzewa, że alergia może ustępować. Idea drabiny mlecznej polega na tym, aby rozpocząć od produktów, w których białka są mniej alergenne (np. po obróbce cieplnej), a następnie stopniowo przechodzić do bardziej „czystych” form mleka, np. świeżego lub surowego mleka krowiego.

Drabina mleczna składa się z kilku stopni, które opierają się na różnych poziomach przetworzenia białka mleka krowiego. Zaczynamy od formy najbardziej przetworzonej, by na końcu podać zwykłe mleko krowie. Według wytycznych iMAP drabina mleczna powinna wyglądać następująco:

1. Zapieczone mleko w proszku np. w formie ciasteczka
2. Zapieczone mleko np. w formie muffinów
3. Mleko jak składnik smażonej potraw np. naleśnika/placka
4. Żółty ser
5. Jogurt 
6. Mleko

Poniżej znajdziesz przepisy z dokładnie podaną ilością mleka, która powinna znaleźć się na każdym etapie drabiny mlecznej. Dokładne trzymanie się tych przepisów jest bardzo ważne, ponieważ ekspozycja na białka mleka w przypadku próby prowokacyjnej musi być stopniowa.

W drabinie podano ogólnie zalecane ilości poszczególnych pokarmów. W niektórych przypadkach należy je zmniejszyć lub zwiększyć po konsultacji z lekarzem.

Drabina mleczna – przepisy

Krok 1: Ciasteczka

Krok 2: Muffinki

Krok 3: Naleśniki

Próba prowokacyjna – na co zwrócić uwagę?

Prowokację zaczynamy od etapu pierwszego: przygotowujemy ciasteczka według podanego przepisu i podajemy dziecku. Jeśli prowokujemy przez mleko matki, to mama zjada ciasteczka. Ilość, która zostanie podana uzgadniamy z lekarzem lub dietetykiem. Zazwyczaj zaczynamy od jednego ciasteczka i stopniowo zwiększamy ich ilość do trzech dziennie. Jeśli w trakcie tej próby nie pojawią się objawy alergii, przechodzimy do kolejnego etapu.

Etap drugi przebiega analogicznie. Pieczemy babeczki zgodnie z przepisem i podajemy je dziecku przez kilka dni w ustalonej ilości. W przypadku braku reakcji alergicznych przechodzimy do etapu trzeciego i podajemy naleśniki.

Jeśli obserwujemy niepokojące nas objawy, należy wstrzymać się z dalszymi etapami drabiny mlecznej. Do następnych poziomów przechodzimy wyłącznie wtedy, gdy nie występują żadne objawy alergii.

Jeśli objawy pojawią się na przykład podczas trzeciego etapu, gdy wprowadzamy mleko w smażonym naleśniku, wiemy wtedy, że dziecko może tolerować mleczne białka tylko w przetworzonej formie tak jak w etapie pierwszym i drugim. Oznacza to, że do diety można wprowadzić jedynie produkty, które były poddane długiej obróbce termicznej w wysokiej temperaturze (pieczone). Kolejną próbę prowokacji przeprowadzamy, dopiero gdy lekarz wyrazi na to zgodę, co najprawdopodobniej nastąpi po kilku miesiącach. Zaczynamy wtedy od etapu, na którym poprzednio wystąpiły objawy.

Dlaczego drabina mleczna działa?

Badania pokazują, że stopniowe wprowadzanie białek mleka w małych, kontrolowanych dawkach może pomóc organizmowi dziecka przystosować się do alergenów, co z czasem może prowadzić do pełnej tolerancji. Ponadto, białka mleka krowiego, które są silnie przetworzone (np. pod wpływem ciepła), mają mniejsze zdolności uczulające, co pozwala na ich wprowadzenie jako pierwszy krok w procesie ponownej ekspozycji na alergeny.

Podsumowanie

Drabina mleczna to skuteczne narzędzie wspomagające stopniowe wprowadzanie białek mleka krowiego do diety dziecka, które wcześniej zmagało się z alergią. Odpowiednio przeprowadzona próba prowokacyjna pod nadzorem specjalisty, może pomóc w odzyskaniu tolerancji na mleko u dzieci z alergią na białka mleka krowiego. Niezwykle ważne jest jednak, aby cały proces odbywał się pod ścisłą kontrolą medyczną, aby zapewnić bezpieczeństwo i skuteczność w leczeniu tej powszechnej alergii.

Może Cię zainteresować: Rozszerzanie diety niemowlaka z alergią na mleko