rozszerzanie diety 2020

Rozszerzanie diety 2024

Rozszerzanie diety niemowlaka to wielka przygoda, ale jej początek często bywa stresujący dla młodych rodziców. Zastanawiasz się co i jak podać maluchowi na początek? Masz mętlik w głowie czytając artykuły, których treści często są ze sobą sprzeczne? Aby ułatwić Ci wprowadzanie pokarmów stałych do diety dziecka, zebrałam w jednym miejscu najnowsze zalecenia (2024 r.) dotyczące rozszerzania diety. Nie musisz już nigdzie szukać co, jak i kiedy można podać dziecku na początek. Wszystkie niezbędne informacje znajdziesz na tej stronie wraz ze schematem rozszerzania diety do pobrania i wydruku.

Czym jest rozszerzanie diety?

Rozszerzanie diety niemowlaka, to proces, w którym stopniowo wprowadzamy pokarmy stałe do diety dziecka, sukcesywnie zastępując nimi mleko mamy lub mleko modyfikowane, aż do momentu całkowitej rezygnacji z posiłków mlecznych na rzecz pokarmów stałych. Proces ten zazwyczaj trwa od około pół roku do 2 lat lub nawet dłużej. Na początku rozszerzanie diety polega na poznawaniu przez malucha nowych smaków, zapachów, konsystencji i tekstur pokarmów, które mu proponujemy do jedzenia. Z czasem dziecko naturalnie stopniowo rezygnuje z mleka, ponieważ zauważa, że posiłki stałe zapewniają mu sytość.

Etap rozszerzania diety to także czas ogromnych zmian w rozwoju dziecka. Maluch podczas próbowania nowych pokarmów zdobywa kolejne umiejętności np. wkładania jedzenia do buzi, przeżuwania, połykania pokarmów stałych, rozgniatania dziąsłami i językiem kawałków, wypluwania, odkrztuszania, trzymania sztućców, chwytania małych elementów palcami, picia z kubeczka lub przez rurkę itd. Pamiętaj, że to również czas obserwacji i kopiowania zachowań dorosłych, dlatego warto od samego początku rozszerzania diety spożywać posiłki wspólnie z dzieckiem i dawać mu dobry przykład do naśladowania.


Po co rozszerzamy dietę niemowlaka?

Przez pierwsze 6 miesięcy życia mleko mamy i/lub mleko modyfikowane dostarczają dziecku praktycznie wszystkich substancji odżywczych potrzebnych do prawidłowego rozwoju. Natomiast w drugim półroczu zalecane jest wprowadzenie dodatkowo posiłków uzupełniających, które mają za zadanie dostarczyć dziecku dodatkowych wartości odżywczych i energii.

Ale rozszerzanie diety to nie tylko dostarczenie dziecku dodatkowych kalorii, czy witamin. To przede wszystkim nauka nowych smaków, gryzienia, żucia i połykania pokarmów o różnych konsystencjach i fakturach. Dzięki rozszerzaniu diety, niemowlak powoli, stopniowo uczy się zaspokajać głód za pomocą posiłków stałych

 

rozszerzanie diety


Kiedy zacząć rozszerzanie diety?

Te wszystkie małe cele wymienione w poprzednim akapicie mogą zacząć być realizowane tylko wtedy, gdy dziecko jest na to gotowe. Większość specjalistów mówi, że rozszerzać dietę niemowlaka powinniśmy zacząć około 6 miesiąca życia. Do tego czas najlepsze dla niemowlaka jest wyłączne karmienie piersią.

To właśnie około 6 miesiąca życia dziecka wykształca się zdolność przyjmowania pokarmów innych niż mleko. Wtedy też dzieci nabywają umiejętność stabilnego siedzenia z podparciem. Osiągają dojrzałość nerwowo-mięśniową pozwalającą kontrolować ruch szyi i głowy oraz koordynację ruchowo-wzrokową. Dzięki temu mogą jeść z łyżeczki lub samodzielnie wkładać jedzenie do ust. Około 6 miesiąca życia zanika też charakterystyczny dla okresu noworodkowego odruch wypychania z ust ciał obcych, co pozwala dziecku zjadać pokarmy inne niż mleko.

Oczywiście każde dziecko rozwija się w sposób indywidualny, więc najlepiej kierować się obserwacją dziecka i jego umiejętności. U niektórych dzieci gotowość do rozszerzania diety pojawia się wcześniej, u innych później. Najważniejszą oznaką gotowości do przyjmowania posiłków stałych jest stabilne siedzenie (z podparciem lub bez) i trzymanie główki – bez tego nie ma bezpiecznego rozszerzania diety. W jakiej pozycji karmić maluszka? Sprawdź mój wywiad z fizjoterapeutą: Jak karmić dziecko, które nie siedzi?

Kiedy zacząć rozszerzanie diety niemowlaka? – zalecenia

Polskie zalecenia dotyczące wprowadzania pokarmów stałych do diety niemowlaka mówią, że rozszerzanie diety możemy rozpocząć pomiędzy 17 (początek 5 m.ż) a 26 tygodniem życia dziecka (początek 7 m.ż.). Jednocześnie zachęcają do wyłącznego karmienia piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka oraz zwracania uwagi na oznaki gotowości niemowlaka do rozszerzania diety. W polskich zaleceniach mowa jest także o tym, że większość niemowląt wymaga wprowadzania pokarmów uzupełniających od około 6. m.ż.:

„Ze względów żywieniowych (konieczność zaspokojenia zapotrzebowania na wszystkie niezbędne składniki odżywcze) większość niemowląt wymaga wprowadzania dodatkowego pokarmu, oprócz mleka matki i/lub mleka modyfikowanego, od około 6. m.ż. Nie ma jednego właściwego wieku, w którym u wszystkich niemowląt należy wprowadzić pokarmy uzupełniające. Zależy to od cech i rozwoju osobniczego każdego niemowlęcia.”

Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, 2021

Natomiast zarówno Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), jak i Amerykańska Akademia Pediatrii jednogłośnie mówią o tym, że organizm dziecka jest gotowy na rozszerzanie diety dopiero po ukończeniu 6 miesiąca życia (niezależnie od tego, czy niemowlę jest karmione piersią czy mlekiem modyfikowanym).

 

wszystko o rozszerzaniu diety dziecka


Jak się przygotować do rozszerzania diety?

Darmowe materiały do pobrania

Zdobycie najważniejszych zasad dotyczących żywienia niemowlaka to w zasadzie podstawa przygotowania. Często Mamy skarżą się na to, że podczas wizyty u pediatry nie otrzmały zbyt wielu wskazówek dotyczących rozszerzania diety. Niestety lekarze zwykle nie mają zbyt wiele czasu na rozmowy o żywieniu. Dlatego też powstała ta strona – abyś mogła dowiedzieć się najważniejszych rzeczy dotyczących rozszerzania diety 🙂

Na początek polecam Ci pobrać mojego darmowego e-booka o rozszerzaniu diety. Przygotowałam też uproszczony schemat rozszerzania diety do pobrania. Na moje stronie znajdziesz również listę produktów zakazanych w żywieniu niemowląt. Zapisz ją sobie lub wydrukuj i powieś na lodówce, aby wiedzieć, czego unikać. Listę znajdziesz tutaj: Czego nie podawać niemowlakowi?

Więcej darmowych materiałów do pobrania znajdziesz TUTAJ.


Akcesoria do rozszerzania diety

Na pewno niezbędne będzie krzesełko do karmienia. Wybierz takie, które posiada podnóżek i siedzenie z możliwością regulacji, wtedy będziesz mogła je dopasować do wzrostu swojego maluszka. Więcej na temat doboru najlepszego krzesełka pisałam w artykule: Najlepsze krzesełko do karmienia – ranking. Opisałam w nim 10 krzesełek do karmienia najpopularniejszych na naszej grupie.

Kolejną rzeczą do kupienia będą łyżeczki. Powinny być niezbyt duże, płaskie i twarde. Do tego przyda się jeszcze otwarty kubek (zwykły lub pochyły) oraz bidon, który będziecie mogli zabierać na wyjścia z domu.

Przydadzą się też talerzyki i miseczki – tutaj wybór jest ogromy i zależy raczej od preferencji rodziców. Do wyboru są różnego rodzaju talerzyki z przyssawkami, silikonowe maty, talerzyki z przegródkami lub bez.

Śliniaki i fartuszki to też ważna część jedzeniowej wyprawki. Przy BLW lepiej sprawdzą się fartuszki z długim rękawem. Do karmienia łyżeczką wystarczą takie zwykłe śliniaki, najlepiej z kieszonką, która będzie wyłapywać, to co nie wpadło do buzi.

Więcej na temat wyboru pierwszych sztućców, śliniaków, czy miseczek przeczytasz w artykule: Akcesoria do rozszerzania diety.


BLW czy tradycyjne rozszerzanie diety?

Jaką metodę rozszerzania diety wybierzecie? To w głównej mierze zależy od dziecka. Nie wszystkie maluchy chcą być karmione łyżeczką. Nie każde dziecko też chętnie będzie od początku jadło samo. Obie metody są dobre, zarówno tradycyjne rozszerzanie diety, jak i BLW mają swoje plusy i minusy. Ale nie ma jednej właściwej metody rozszerzania diety. Nie trzeba też zamykać się na „tylko BLW” lub „tylko papki”. Można podawać dziecku przeciery, ale pozwalać je jeść samodzielnie. Można też na etapie karmienia papkami wprowadzić pokarmy w kawałkach do samodzielnego jedzenia i to też będzie super. Dlatego myślę, że nie ma sensu zamykać się na jedną konkretną metodę. Ważne jest podążanie za dzieckiem i jego potrzebami w danym momencie.

 

wszystko o rozszerzaniu diety niemowlęcia


Słoiczki czy gotowanie?

Często dostaję pytania o to, czy lepsze dla niemowlaka są dania w słoiczkach, czy te samodzielnie gotowane w domu. Zarówno jedne, jak i drugie mają swoje wady i zalety. Ja zawsze zachęcam do podawania dziecku domowych posiłków, ze względu na to, że ich smak znacząco różni się od tego, co znajdziemy w słoiczkach. Samodzielnie przygotowując posiłki, możemy od początku zapoznać maluszka ze smakiem domowych dań, dopasować konsystencję posiłku do możliwości dziecka, proponować różne produkty, których nie znajdziemy w gotowych posiłkach dla niemowląt. Możemy też w tym samym czasie przygotować posiłek dla siebie i dla dziecka.

Słoiczki natomiast, to dobry wybór w sytuacji, gdy nie mamy czasu na gotowanie, mamy kiepski dzień, czy wychodzimy gdzieś, gdzie wygodniej będzie podać dziecku gotowe danie. Posiłki dla niemowląt w słoiczkach, mimo tego, że różnią się składem, często smakują podobnie. W większości z nich znajdziemy marchewkę, którą maluchy bardzo lubią ze względu na jej słodki smak, a która często powoduje zaparcia u dzieci. Ponadto konsystencja posiłków ze słoiczków znacząco różni się od tej, którą uzyskamy blendując w domu posiłek dla dziecka. Posiłki ze słoiczków (te dla najmłodszych) są super gładkie, przez co dzieci nie mają okazji poznać innych konsystencji.

Co lepsze: słoiczki, czy domowe posiłki? Wybór zawsze stoi po stronie rodziców. Jeśli zdecydujesz się na słoiczki, to wybieraj nie tylko te dla najmłodszych, ale również te z napisem po 8, 10, czy 12 miesiącu. Różnią się one tylko ze względu na konsystencję, dlatego nie warto sugerować się wiekiem podanym na opakowaniu. Od początku rozszerzania diety warto proponować dziecku posiłki o różnych konsystencjach.


Rozszerzania diety – podstawowe zasady:

1. rozszerzanie diety zacznij około 6 miesiąca życia oraz wtedy, kiedy zaobserwujesz u dziecka oznaki gotowości do rozszerzania diety

W skrócie: dziecko powinno stabilnie siedzieć (z podparciem lub bez), nie wypychać pokarmu/łyżeczki językiem, chwytać jedzenie do rączki i trafiać nim do ust. Powinno próbować przeżuwać pokarm i ogólnie być zainteresowane jedzeniem, które mu proponujesz. Jeśli dziecko nie wykazuje oznak gotowości do rozszerzania diety, zaczekaj kilka dni i znowu zaproponuj mu posiłek. Niemowlęta rozwijają się bardzo intensywnie, więc może się okazać, że w te kilka dni maluszek nabrał gotowości do rozszerzania diety.

2. nie rezygnuj z mleka, na rzecz posiłku

Najpierw podaj mleko, a między karmieniami zaproponuj dziecku posiłek uzupełniający (w odstępie ok. 30-60 minut po karmieniu mlekiem). Dziecko podczas posiłku nie powinno być ani bardzo głodne, anie bardzo najedzone. Trzeba wyczuć odpowiedniu moment pomiędzy sesjami karmienia mlekiem. Pamiętaj, że na początku rozszerzania diety nie chodzi nam o zastąpienie posiłku mlecznego stałym pokarmem, a jedynie o próbowanie innych smaków niż mleko. Z czasem wydłużaj przerwę między mlekiem a posiłkiem. Pamiętaj, że do ukończenia przez dziecko 1 roku życia, posiłki są uzupełnieniem diety, podstawą jest dalej mleko mamy i/lub modyfikowane. 

3. każdy produkt wprowadzaj stopniowo

Zapoznawaj malucha z nowym smakiem podając kilka łyżeczek posiłku i obserwuj jego reakcję. Jeśli dziecko nie chce jeść danego produktu, nie karm go na siłę. Niektóre dzieci potrzebują nawet kilkunastu prób, aby coś im posmakowało, więc nie poddawaj się. Natomiast, jeśli dziecko je bardzo chętnie, następnym razem przygotuj większą porcję posiłku. 

4. nowe produkty wprowadzaj do diety pojedynczo i obserwuj reakcje organizmu dziecka

Kiedy podasz dziecku do spróbowania kilka nowych produktów jednocześnie, a potem zauważysz uczulenie, ciężko będzie ustalić, który z produktów wywołała reakcję alergiczną. Dlatego nowości najlepiej podawać pojedynczo. Produkty alergizujące (np. orzechy, soja, mleko krowie, jajo itd.) podawaj w większych odstępach czasu, nie łącz ich ze sobą i nie podawaj ich  pierwszy raz tego samego dnia.

5. do potraw nie dodawaj cukru i soli

Niemowlak nie potrzebuje tych dodatków. Warto też sprawdzać składy gotowych produktów dla dzieci np. w słoiczkach, czy kaszkach typowo “dziecięcych” często można znaleźć cukier pod różnymi postaciami oraz sól.

6. potrawy najlepiej przyrządzaj na parze, gotuj lub piecz

Przygotowując posiłki dla niemowlaka pamiętaj, że warzywa gotowane na parze zachowują więcej substancji odżywczych, w porównaniu do gotowania w wodzie, czy pieczenia. Nie zalecane jest natomiast podawanie niemowlakowi potraw smażonych w głębokim tłuszczu.

7. do posiłku podawaj wodę w kubeczku lub bidonie ze słomką

Ważne jest, aby od początku rozszerzania diety do posiłku proponować wodę do picia. Najlepiej od razu zacząć od otwartego kubeczka, a na wyjścia zabierać wodę w bidonie ze słomką. W pierwszym roku życia nie należy podawać dziecku do picia soków, kompotów, herbatek, czy niemodyfikowanego mleka krowiego. Pamiętaj, że woda dla niemowląt powinna być niskozmineralizowana.

8. nie musisz zaczynać od zmiksowanych na gładko papek

Warto urozmaicać konsystencję posiłków, jednak należy ją dostosować do aktualnych umiejętności dziecka. Można zacząć od papek lub od razu proponować jedzenie z rodzinnego stołu w miękkich, bezpiecznych kawałkach (jeśli dziecko stabilnie siedzi). Tutaj dowiesz się, jak zrobić to bezpiecznie: BLW a zadławienie i zakrztuszenie.

9. dziecko podczas posiłku musi siedzieć i znajdować się pod opieką osoby dorosłej

Może wydaje się to oczywiste, ale myślę, że warto przypomnieć, że nie karmimy dziecka w pozycji leżącej, czy półleżącej (w leżeczaku/bujaczku) ponieważ zwiększa to ryzyko zadławienia się posiłkiem.


rozszerzanie diety ile posiłków

 

Ile posiłków proponować podczas rozszerzania diety?

W tabeli powyżej rozpisałam zalecenia dotyczące ilości posiłków uzupełniających w pierwszym roku życia. Co to oznacza w praktyce? Posiłek uzupełniający, to po prostu zaproponowane jedzenie. Oznacza to, że po 6 miesiącu 2-3 razy dziennie proponujemy dziecku coś do jedzenia, a po 8 miesiącu wprowadzamy dodatkowy kolejny posiłek + ewentualnie 1-2 przekąski między posiłkami (jeśli widzisz, że dziecko tego potrzebuje).


Rozszerzanie diety 2024 – aktualny schemat do pobrania:

schemat rozszerzania diety

rozszerzanie diety 2020


Jakie produkty można wprowadzić podczas rozszerzania diety?

  • warzywa i owoce – najlepiej ze sprawdzonego źródła, sezonowe
  • produkty zbożowe, bezglutenowe i glutenowe (kasze, pieczywo, makarony, ryż, płatki zbożowe)
  • mięso i ryby – tutaj też warto postawić na produkty jak najlepszej jakości
  • jaja od razu można podawać w całości, ale nie wolno podawać surowych
  • tłuszcze – masło, orzechy i pestki (zmielone), oleje roślinne np. rzepakowy, lniany, oliwa – dodajemy do posiłków – wspomagają wchłanianie niektórych witamin, zwiększają koloryczność posiłków
  • rośliny strączkowe – na początek w bardzo małych ilościach, gdyż mają działanie wzdymające
  • mleko krowie i roślinne jako dodatek – można używać od samego początku jako niewielki dodatek do przygotowywania posiłków, np. kaszek, placuszków; nie zaleca się jednak podawania mleka krowiego i roślinnego jako napoju przed ukończeniem 1 r.ż.
  • przetwory mleczne np. jogurty, serki, kefiry, maślanki można podawać już na początku rozszerzania diety, ważne jest, aby były naturalne, bez dodatków – zawsze sprawdzaj skład!
  • przyprawy (naturalne zioła i przyprawy bez soli)

 

rozszerzanie diety najważniejsza zasada


Czego nie wolno podawać niemowlakowi?

  • surowych: mięs, jaj, ryb
  • grzybów leśnych
  • miodu
  • mleka krowiego niepasteryzowanego i przetworów z mleka niepasteryzowanego
  • mleka koziego i owczego
  • mleka krowiego jako napoju
  • napoju ryżowego (tzw. „mleka” ryżowego)
  • cukru i soli
  • soków
  • herbaty z kopru włoskiego
  • wędlin, kiełbas, parówek
  • produktów twardych, mogących spowodować zadławienie np. całe orzechy, oliwki, całe winogrona
  • kostek rosołowych czy innych wzmacniaczy smaku
  • potraw wysokoprzetworzonych i smażonych na głębokim oleju

Więcej na temat produktów nieodpowiednich dla niemowląt znajdziesz w artykule: Czego nie podawać niemowlakowi?


Nowy schemat rozszerzania diety = brak konkretów?

Jak widzisz, nowy schemat rozszerzania diety, w porównaniu do starych zaleceń, daje rodzicowi więcej swobody odnośnie tego, co poda do jedzenia swojemu dziecku.

Nie ma już tabel z informacjami w którym miesiącu można wprowadzić dany składnik diety oraz jakie ilości powinno zjadać dziecko .

Jeśli jednak potrzebujesz konkretnego planu rozszerzania diety, napisałam kompleksowy poradnik Rozszerzanie diety w 6 krokach, który pomoże Ci bez stresu wprowadzić wszystkie grupy produktów spożywczych do diety dziecka.

Wraz z Jadłospisem na pierwsze 30 dni rozszerzania diety oraz moimi 150 przepisami dla niemowlaka, poradniki tworzą Pakiet Premiumidealny pakiet na początek rozszerzania diety Twojego maluszka!

 

rozszerzanie diety ebook pakiet
Kliknij w obrazek, aby dowiedzieć się więcej.

 


Rozszerzanie diety – najczęściej zadawane pytania

Czy niemowlakowi karmionemu mlekiem modyfikowanym należy wcześniej zacząć rozszerzanie diety?

Nie. Metoda karmienia nie ma wpływu na termin rozpoczęcia rozszerzania diety. Należy kierować się oznakami gotowości do rozszerzania diety .

Rozszerzanie diety – od czego zacząć?

Aktualne zalecenia nie narzucają rodzicowi, jakie produkty powinien wprowadzić na początku rozszerzania diety. Możesz zacząć od warzyw gotowanych na parze, kaszek, czy owoców. Nie należy też zwlekać z podaniem jajka, mięsa oraz ryb (są świetnym źródłem żelaza i witamin z grupy B).

Dziecko jeszcze samodzielnie nie siada, czy można zacząć rozszerzanie diety?

Wiele dzieci po 6 miesiącu życia nie siada jeszcze samodzielnie, ale posadzone w krzesełku do karmienia lub na kolanach rodzica siedzą stabilnie z podparciem. Fizjoterapeuci, z którymi mam kontakt, zgodnie twierdzą, że w takim przypadku można posadzić dziecko na czas posiłku na swoich kolanach lub w krzesełku. Ważne jest tylko, aby zadbać o zapewnienie maluchowi odpowiedniego podparcia. Więcej na ten temat możesz przeczytać tutaj: Jak karmić dziecko, które nie siedzi?

Czy po 4 miesiącu należy wprowadzić do diety dziecka gluten?

Zalecenia dotyczące bardzo wczesnego wprowadzania glutenu do diety dziecka są już nieaktualne. Najnowsze badania pokazują, że gluten należy wprowadzić do diety niemowlaka, tak samo jak inne pokarmy. Nie trzeba tego robić bardzo wcześnie (po 4 miesiącu).

Czy każdy nowy produkt należy podawać dziecku przez kilka dni?

Nie ma potrzeby podawania niemowlakowi przez kilka dni każdego nowego produkty. Zaleca się jednak, aby nie wprowadzać kilku nowych produktów równocześnie. Dodatkowo, ważne jest, by nowe produkty wprowadzać stopniowo, obserwując reakcję dziecka i zaczynając od małych ilości. Chodzi o to, żeby zauważyć ewentualną alergię na dany produkt.

Oczywiście, inaczej to będzie wyglądało u alergików lub dzieci z różnymi problemami zdrowotnymi, które nie pozwalają na tak sprawne wprowadzanie nowości do jadłospisu. W takiej sytuacji najlepiej wspólnie z lekarzem ustalić plan rozszerzania diety.

Kiedy można wprowadzić surowe owoce do diety niemowlaka?

Wszystkie owoce i warzywa można podawać od początku rozszerzania diety, czyli po 6 miesiącu życia. Można je podawać w różnej formie, zarówno surowe, gotowane, jak i pieczone. Konsystencję najlepiej dostosować do umiejętności dziecka. Miękkie warzywa i owoce można podawać pokrojone w słupki, twarde (np. marchewka, kalarepa) starte na tarce.

Od kiedy można podawać niemowlakowi mleko krowie?

Mleko krowie do picia można podawać dopiero po ukończeniu przez dziecko 1. roku życia. Jednak od początku rozszerzania diety można używać mleka krowiego do przygotowywania posiłków np. dodać do ciasta, naleśników itd.


Źródło:

  • Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria. 2021
  • Karmienie Piersią. Stanowisko PTGHiŻD Standardy medyczne Pediatria 1/2016
  • WHO, Infant and young child feeding, 2018, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infant-and-young-child-feeding
  • NHS, Foods to avoid giving babies and young children, https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/foods-to-avoid-giving-babies-and-young-children/
  • NHS, Your baby’s first solid foods, https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/solid-foods-weaning/
  • UNICEF Feeding your baby: 6–12 months, https://www.unicef.org/parenting/food-nutrition/feeding-your-baby-6-12-months?fbclid=IwAR224wCMLjWJ9veQnuIeP7JKi_lXI24Us20H94VI8sEcpGEefrCA_koBFJY
  • APP, Infant Food and Feeding, https://www.aap.org/en-us/advocacy-and-policy/aap-health-initiatives/HALF-Implementation-Guide/Age-Specific-Content/Pages/Infant-Food-and-Feeding.aspx?fbclid=IwAR2Btc4PmXgagbUwbwsH5-cui6f3kWMN0Dm37-2JEFRnPMayW48jfoTHc-M

 

186 komentarzy dla “Rozszerzanie diety 2024”

  1. Jak podejść do rozszerzania diety wcześniaka – bazować na wieku kalendarzowym dziecka, czy skorygowanym?

    1. Cześć,
      U wcześniaków sprawa jest bardziej skomplikowana niż u dzieci urodzonych w terminie i ten moment rozpoczęcia rozszerzania diety u każdego wcześniaka będzie inny. Warto zdać się na oznaki gotowości dziecka.

      1. Witam. Wiem, że miód w diecie niemowlaka jest zakazany. Czy można go jednak podać po obróbce termicznej? Tzn. na przykład ciasto marchewkowe doslodzone miodem?

          1. Witam
            Czy można mieszać słoiczki różnych firm na początku rozszerzania diety ?

        1. Witam ,
          Córka skończyła 4 miesiące je 4 posiłki na dobę po 210 ml .
          Godz. 7:30/11:30/15:40/20:00 .
          Jak zacząć wprowadzać dietę ? Przed mlekiem czy pomiędzy posiłkami podawać ?
          Może przykładowy rozpis mogłabym dostać ?

          1. Cześć, najlepiej zaczekać jeszcze z wprowadzaniem posiłków uzupełniających do około 6 miesiąca, a ten dodatkowych czas poświęcić na poczytanie informacji o rozszerzaniu diety. Posiłki uzupełniające podajemy po ok. 30-60 minutach od karmienia mlekiem. Jadłospis na pierwsze 30 dni rozszerzania diety znajdziesz tutaj: https://rozszerzaniediety.pl/jadlospis-dla-niemowlaka/

          2. Dzień dobry,

            Zaczęłam rozszerzać dietę u córki. Wodę można od razu podawać? Jaką najlepiej? Przegotowaną? W kubeczku otwartym czy na początku z dziubkiem?

    2. Witam, jestem mamą 7 miesięcznej dziewczynki. Chciałam zapytać jakie produkty i kiedy podawać dziecku rozszerzając dietę. Chodzi mi między innymi o mleko krowie, groch, kapustę. Poszczególne warzywa.

      1. Cześć Kasia, w zasadzie wszystkie warzywa można wprowadzić do diety dziecka już od początku rozszerzania diety (także groch, czy kapustę), tylko oczywiście w odpowiedniej formie dostosowanej do możliwości dziecka (groszkiem np. łatwo się zadławić, więc lepiej go podać w formie przecieru lub pasty na chlebek). Jeśli chodzi o mleko krowie, to nie należy go podawać do picia niemowlętom do 1 r.ż., natomiast można używać mleka jako składnika posiłków np. zrobić na nim naleśnika, czy ugotować owsiankę. Lista produktów, których kategorycznie nie należy podawać niemowlakowi jest bardzo krótka, znajdziesz ją tutaj: https://rozszerzaniediety.pl/czego-nie-podawac-niemowlakowi/

  2. Witam serdecznie. Od kiedy karmiąc piersią powinnam podawać wodę synkowi? I czy zaczynając rozszerzenie diety po skończonym 6mcu nie sprawię że będzie za mało jadło? Czy do skończonego 6mca mleko matki wystarcza?

    1. Cześć Paulina, wodę do picia należy wprowadzić wraz z rozpoczęciem podawania posiłków stałych, czyli najlepiej po 6 miesiącu. Do ukończenia 6 miesiąca mleko mamy lub mleko modyfikowane początkowe dostarcza odpowiednią ilość energii i składników odżywczych, których potrzebuje dziecko. Mleko powinno też być podstawą diety niemowlaka do ukończenia 1 roku życia, dlatego najpierw należy podać dziecku pierś, a za ok.0,5h -1h posiłek stały. Początki rozszerzania diety to próbowanie nowych smaków, zapoznawanie się z nimi – dziecko nie musi się najadać już od pierwszych posiłków, może jeść mało. Ważne, aby próbowało i uczyło się nowych smaków 🙂

      1. A jeżeli dziecko nie przybiera na wadze tyle ile powinno to w 5 miesiącu mozna rozszerzyć mu diete?

        1. Cześć, w takiej sytuacji najpierw trzeba sprawdzić z jakiego powodu dziecko nie przybiera na wadze. Najlepiej skonsultować się z lekarzem i doradcą laktacyjnym, zrobić badania i ustalić przyczynę niskich przyrostów wagi. Oczywiście można dziecku w tym wieku spróbować wprowadzić posiłki stałe, jeśli dziecko wykazuje gotowość. Należy pamiętać, że mają to być posiłki uzupełniające, czyli między karmieniami mlekiem, a nie zamiast mleka 🙂

        2. Synek skończone 9 miesięcy. Po posiłku nie chce mleka (kp). Tzn, że podawać mleko przed posiłkiem? Generalnie ilość wypijanego mleka w ciągu dnia znacznie się zmniejszyła.

          1. W tym wieku ilość wypijanego mleka znacząco się zmniejsza, to normalne, bo maluch zaczyna najadać się posiłkami stałymi. Jeśli Cię to niepokoi (kp jest b. mało), to proponuj częściej pierś, także przed posiłkiem.

      2. Od miesiąca rozszerzam córce dietę, obecnie ma 24 tygodnie. Narazie bardziej na zasadzie próbowania i testowania smaków . Jednak jest bardzo chętna do jedzenia i potrafi zjeść pół słoiczka 125g w porze obiadku. Najchętniej zjadłaby jeszcze ale nie wiem czy takie małe dziecko może tyle zjeść na jeden posiłek ? Czy mogę już tez wprowadzać kaszki w porze śniadania lub kolacji ? Córka urodziła się z niska waga urodzeniowa i przybiera powoli wiec pediatra zaleca wprowadzanie większych ilości.

        1. Cześć Emila, myślę, że jeśli dziecko nie ma żadnych problemów brzuszkowych i pierwsze smaki ma już za sobą, to można podawać tyle posiłku ile chce zjeść. Możesz też wprowadzić drugi posiłek np. śniadanie. Warto jednak pamiętać, żeby nie zastępować posiłkami stałymi mleka, tylko podawać je między karmieniami. Zwróć też uwagę na kaloryczność posiłków, same warzywa, czy owoce są niskokaloryczne i nawet w większej ilości nie pomogą w przybieraniu na wadze.

    2. Hej
      W tabelce jest zaznaczone, że do 12 m-ca dziecko powinno jeść mm na żądanie co w sytuacji kiedy dziecko za dużo przybiera?
      Pediatra ciagle radzi żeby w nocy dawać wodę zamiast mm tylko dzidzia nie jest zbyt szczęśliwa z tego powodu i nie daje się nabrać na wodę 🙂
      Gastrolog zalecił rozszerzanie diety od ukończonego 4,5 miesiąca z racji tego ze dziecko jest duże
      Podpowiedz proszę czy wstrzymalabys się do 6 miesiąca czy rozpoczęła rozszerzanie diety wcześniej?
      Dodam tylko chłopczyk 4,5 miesiąca waży 8,5 kg na moje oko nie jest otyły tylko duży 🙂
      Waga urodzeniowa 4,39 kg

      1. Cześć Ania, po 12 miesiącu, jeśli dziecko chętnie je i ma dobrze zbilansowaną dietę, można powoli rezygnować z mleka modyfikowanego – tak to wygląda w teorii. W praktyce wiele dzieci w tym wieku potrzebuje jeszcze sporo mm, także w nocy 🙂 Jeśli chcesz powoli odstawić dziecko od mleka, najlepiej zacząć od tych karmień w dzień – jest je łatwiej wyeliminować, a potem stopniowo próbować z karmieniami nocnymi. Odpowiadając na drugie pytanie – to że dziecko jest duże, nie jest wskazaniem do wcześniejszego rozszerzania diety 😉

        1. Czy rozszerzając dietę w 27 tygodniu można zacząć od młodziutkich warzyw/owoców z ogródka? Czy na początku lepsze będą „stare”?

  3. Witam:)czy niemowlę w 9 miesiącu może jeść twaróg z jogurtem naturalnym oraz smażone placuszki czy naleśniki?

    1. Cześć Gosia, jeśli dziecko nie ma alergii na białka mleka krowiego, to można zaproponować mu twaróg i inny nabiał. Co do potraw smażonych, to nie powinny one gościć w jadłospisie malucha codziennie, ale raz na jakiś czas można podać 🙂

  4. Witam;)Dziękuję pani za odpowiedź:)moja córeczka nie ma alergii na białka mleka krowiego.Mam jeszcze jedno pytanie do pani?Czy można zrobić np.budyń na mleku kokosowym czy jakimś mleku roślinnym?

    1. Witam, mój synek skończył 5 miesięcy 30 grudnia, zaczęłam mu podawać już warzywa owoce i jak skończy 6 miesięcy chciałbym mu wprowadzić posiłki o stałej porze dnia, jaka porę dnia najlepiej wybrać na śniadanie, obiad i kolacje, i w jakim odstępie od mleka modyfikowanego je podawać?

      1. Cześć Julia,
        pory posiłków to bardzo indywidualna sprawa. Na początku warto podawać najpierw mleko, a po 30-60 minutach stały posiłek. Jednak to zawsze zależy od dziecka, od tego w jakich porach ma drzemki itd.

  5. Witam, bardzo pomocny artykuł. Jednak zastanawia mnie jeszcze temperatura posiłków – warzyw które podaje. Czy powinny być one za każdym razem ciepłe? Czy jeśli rano ugotuje na parze brokuł, poczekam aż przestygnie, to mogę trzymać go do końca dnia w temperaturze pokojowej i podać dziecku jeszcze 2 razy? Kolejne moje pytanie to czy jeśli włożę posiłek do lodówki to po podgrzaniu mogę go po raz kolejny schować i podgrzać 2 raz? Jak podgrzewać? I czy są jednakowe zalecenia do domowych posiłków i tych ze słoiczka?

    1. Cześć, myślę, że jeśli chodzi o temperaturę posiłków, to trzeba obserwować dziecko, co jemu pasuje i kierować się podobnymi zasadami jak u dorosłych (np. zupa, czy drugie danie na ciepło itd.). Jeśli dopiero podajesz pojedyncze warzywa, to myślę, że nie ma to aż tak wielkiego znaczenia, czy będą lekko ciepłe, czy w temperaturze pokojowej. Po ugotowaniu i wystudzeniu najlepiej schować danie od razu do lodówki i przed podaniem podgrzać np. w kąpieli wodnej. Niedojedzonego posiłku nie przechowuje się w lodówce ani nie podgrzewa. Jeśli coś zostanie, to lepiej samemu zjeść, a dziecku przygotować świeże danie.

      1. Witam. Dziecko kończy 10 miesięcy i jest przeciwne rozszerzaniu diety, najchętniej jakby mógł jadł by tylko na żądanie (kp). Co zrobić żeby zachęcić go do stałych pokarmów? Nadmienię że ma już 7 ząbków więc spokojnie by sobie poradził.

        1. Proponować, proponować i jeszcze raz proponować 🙂 Chyba nie ma innej drogi. Najlepiej jeść razem z dzieckiem takie same lub podobne posiłki. Nie naciskać, nie zmuszać, nie zabawiać w trakcie jedzenia… Jeśli ta sytuacja trwa już jakiś czas, to warto udać się do lekarza i zrobić badania w kierunku anemii – często objawia się właśnie brakiem apetytu.

    1. Cześć Gosia, to zależy co do tych lodów dodałaś 🙂 Jeśli są to tradycyjne lody na surowych żółtkach, to absolutnie małe dziecko nie powinno ich jeść. A jeśli mrozisz np. same owoce, czy owoce z jogurtem, to jak najbardziej możesz dać maluszkowi spróbować 🙂

      1. Co z dzieckiem które ma alergię na białko mleka krowiego? Karmię piersią i musiałam wyeliminować mleko ze swojej diety. Czy wprowadzać dziecku do diety czy próbować przez mleko z piersi czy w ogóle nie podawać?

        1. Jeśli macie potwierdzoną alergię na białka mleka krowiego, to alergolog powinien powiedzieć, kiedy i jak przeprowadzić tzw. prowokację, czyli podanie dziecku nabiału.

  6. Dzień dobry:)w którym miesiącu można dać niemowlakowi masło orzechowe?

    1. Cześć Marta, poradniki dostępne na stronie są tylko w wersji elektronicznej.

  7. Przygotowując pierwsze posiłki dla dziecka (pojedyncze warzywa) pisze Pani w książce o dodaniu kilku kropli oliwy/oleju/masła. Co najlepiej wybrać? Zwrócić na coś konkretnego uwagę?

    1. Dzień dobry, karmię 4miesięcznego syna mlekiem modyfikowanym. Niestety z tendencją do częstych ulewań. Przybiera na wadze prawidłowo, zatem lekarz nie widzi powodów do obaw, sama też przyjęłam to już jako normę. Powoli myślę jendak o wprowadzeniu do diety kaszki. Czy to dobry pomysł?

      1. Cześć Basia, nie wiem, czy chcesz tę kaszkę wprowadzić jako posiłek do jedzenia łyżeczką, czy chcesz nim zagęścić mleko? O stosowaniu preparatów zagęszczających mleko najlepiej porozmawiać z lekarzem i nie stosować ich na własną rękę. Natomiast jeśli chcesz już po prostu zacząć rozszerzać dietę, to moim zdaniem jest to jeszcze za wcześnie. Obecnie zarówno dzieciom karmionym piersią, jak i mlekiem modyfikowanym zaleca się rozpoczęcie rozszerzania diety po 6 miesiącu życia. Tutaj więcej informacji na ten temat: https://rozszerzaniediety.pl/rozszerzanie-diety-po-6-miesiacu/

  8. Witam. Szukam pomocy w internecie, bo póki co specjalista nie przyjmuje i jestem zostawiona z zagadnieniem sama. Synek urodził się z rozszczepem podniebienia. 2 lipca skończy 6 miesięcy. Czy spotkała się Pani z wytycznymi odnośnie posiłków takiego dziecka? Pediatra zaleciła nam podawanie musów itp aby konsystencja była jak najbardziej papkowata. Ok na początku rozszerzania diety jest to ok, ale później? Jak np podać mu jajko? Z tego musu nie zrobię… Może zna Pani albo posiada jakieś artykuły, wytyczne do poczytania?

    1. Cześć Karolina, w takim przypadku trzeba bardzo indywidualnie podejść do rozszerzania diety. Najlepiej skonsultować się także z neurologopedą, aby zbadał maluszka i podpowiedział kiedy i w jaki sposób można mu podać jedzenie w kawałkach. Co do jedzenia o konsystencji musu, to w ten sposób możesz podać praktycznie każdy produkt. Jajko czy np. mięso można zmiksować z warzywami i powstanie wtedy zupka.

  9. Jakie jest Pani zdanie na temat gotowych słoiczków ze sklepu? Niestety nie mamy dostępu do ekologicznych upraw. Pozdrawiam

    1. Cześć Ewelina, myślę, że słoiczki (takie z dobrym składem) są dobrą alternatywą, gdy nie mamy dostępu do produktów świeżych dobrej jakości. Jednak moim zdaniem nie powinno ich się zbyt długo używać, ponieważ one wszystkie mają podobny smak i gładkie konsystencje. Etap rozszerzania diety to przede wszystkim poznawanie przez dziecko nowych smaków, zapachów, konsystencji, nauka zdrowego różnorodnego jedzenia oraz nauka gryzienia i żucia. Dlatego myślę, że można zacząć od słoiczków, ale po jakimś czasie warto powoli wprowadzać domowe posiłki oraz jedzenie w kawałkach do rączki, aby dziecko miało możliwość poznawać różne smaki i uczyć się gryzienia i żucia.

        1. Myślę, że w pierwszych tygodniach, kiedy dziecko zjada niewielkie porcje słoiczki mogą być dobrym rozwiązaniem. Później jednak warto włączyć domowe posiłki o różnych konsystencjach, a słoiczków używać tylko w awaryjnych sytuacjach 🙂

          1. Synek ma prawie 7 miesięcy, dietę rozszerzamy od kiedy ma 5.5. Od początku daje sloiczki, mimo, że nie mam dostępu do eko warzyw ani mięsa chce mu gotować sama. Czy warzywa z marketu są szkodliwe dla niemowlaka? Czy mięso ze sklepu Dino bądź Polo różni się czymś od tego sprzedawanego w sklepie mięsnym(mam 1 w okolicy i już 2 razy się nacielam na „odświeżane” produkty)?
            Próbowałam już dać ziemniak poduszony z olejem lnianym i dziecko nieakceptuje grudek, wypluwa bądź jak już poleci za daleko to się krztusi, czy powinnam zmiksowac na gładko czy dalej próbować jak do tej pory?

          2. Jeśli nie masz dostępu do produktów ekologicznych, to kupuj po prostu tam, gdzie według Ciebie są warzywa, czy owoce dobrej jakości. Wiadomo, że dla dziecka chcemy wybierać to, co najlepsze, ale nie każdy ma możliwość zakupów prosto od rolnika 🙂 Jeśli chodzi o mięso, to też trzeba wybierać takie, które jest po prostu świeże i dobrej jakości. Ciężko powiedzieć w jakim sklepie najlepiej kupować. Co do grudek, to proponuj co jakiś czas – dziecko nie nuczy się ich jeść, kiedy nie będzie miało możliwości próbowania.

  10. Dzień dobry, mam pytanie co może jesc na śniadania i kolacje 7-miesieczne dziecko z nietolerancja glutenu? Czy mozna mu podać chleb bez glutenu? Mamy paskudny AZS ale nie będziemy przecież ciagle jesc kaszki ryżowej i hafer… boimy się wprowadzać nabiał ale jajka już się udało i jest okej.

    1. Kasia, jeśli dziecko radzi sobie z jedzeniem kawałków, to można zaproponować pieczywo bezglutenowe posmarowane np. jakąś pastą warzywną, czy jajeczną albo z domową wędliną (np. pieczona pierś z indyka). Może jakieś babeczki, gofry bezglutenowe?

  11. Rozszerzamy dietę, póki co papkami, bo Maly nie akceptuje jeszcze grudek. Zastanawiam się w jakiej formie mogę zacząć podawać mu jajko…

    1. Asia, możesz dodać ugotowane jajko do zupy/dania obiadowego zamiast mięsa i zblendować całość na gładko.

      1. Witam serdecznie
        Dziecko 6 miesięcy , wcześniak … zastanawiam się w jak podać jajko ugotowane na twardo ….zgniecione widelcem będzie ok? I z czym to podać 🤔

        1. Jeśli rozszerzacie dietę tradycyjnie i dziecko je na razie przeciery, to można dodać jajko do zupki i zblendować.

  12. witam, nurtuje mnie pytanie odnośnie mleka krowiego. ok rozumiem że jako niewielki dodatek może być stosowany wcześniej niż przed rokiem, ale czysto hipotetycznie gdybym miała zamiar codziennie na śniadanie czy kolację robić dziecku dorosłą kaszę ( wiem że to monotonne i niezalecane więc pytanie teoretyczne) to czy taka codzienna porcja nadal jest uważana za dodatek? Czyli czy w teorii tak częste dodawanie mleka krowiego nadal jest w porządku?

    1. Joanno, z mlekiem krowim chodzi przede wszystkim o to, że po pierwsze nie powinno zastępować karmienia piersią lub mleka modyfikowanego, po drugie mleko krowie ogranicza przyswajanie żelaza z posiłku, które jest bardzo ważne w okresie rozszerzania diety. Do tego jeszcze mleko krowie niemodyfikowane podawane w dużych ilościach może prowadzić do nadmiernego obciążenia organizmu dziecka białkiem. Ciężko jest odpowiedzieć na Twoje pytanie, ponieważ nie ma jednoznacznych zaleceń ile konkretnie tego mleka krowiego w diecie niemowlaka po 6 miesiącu może się znaleźć. Moim zdaniem, w diecie takiego maluszka przed ukończeniem 1 roku życia powinno być go jak najmniej, ze względu na to, że nie ma jakiś wielkich korzyści wynikających z podawania dziecku mleka krowiego, a podstawą diety jest ciągle mleko mamy lub mleko modyfikowane.

  13. Dobry wieczór, chciałabym zapytać w jakiej formie podać dziecku zaczynającemu przygodę z rozszerzaniem diety jajko? a także jakie placuszki można przygotować dla dziecka? w komentarzach powyżej przeczytałam, że nie smażone..pieczone?

    1. Cześć Daria, jeśli dziecko radzi sobie z jedzeniem kawałków, to najprościej jest podać mu jajko ugotowane na twardo pokrojone w ćwiartki do samodzielnego jedzenia rączkami. Można też przygotować delikatną jajecznicę na parze albo dodać jajko do ciasta na placuszki np. bananowe: 1 mały banan + 1 duże jajko, banan rozgniatasz widelcem, dodajesz jajko, dokładnie mieszasz i smażysz na suchej mocno rozgrzanej patelni. Proste i smaczne 🙂

      1. Syn (6msc) jeszcze nie siedzi więc póki co podaję papki. W takim wypadku zarówno jajko w całości jak i naleśniczki chyba nie są najlepszym pomysłem.
        Ale dziękuję za przepis, w przyszłości na pewno się przyda 🙂

        1. Rozumiem, to w takim razie możesz po prostu dodać ugotowane na twardo jajko do zupki/przecieru warzywnego 😉

  14. Dzien dobry
    Jakie owoce i warzywa powinnam wprowadzić dziecku które skończyło 8 miesięcy

    1. Cześć, nie ma już ustalonej kolejności wprowadzania poszczególnych warzyw i owoców do diety niemowlaka – samemu decydujemy, które produkty podajemy dziecku. Z racji tego, że mamy teraz sezon i ogromny wybór dobrych krajowych produktów, postawiłabym właśnie na te sezonowe: jagody, porzeczki, wiśnie, maliny, czereśnie, cukinię, fasolkę szparagową, bób, młode buraczki itd. 🙂

  15. Dzień dobry,
    Czy jeśli rozpoczynamy przygodę z rozszerzeniem diety to jest to normalne/dozwolone żeby dziecko zjadło na raz cały słoiczek (125g) ?Jedzenie zostało podane ok 30 min po podaniu piersi , po zjedzeniu całego słoiczka dziecko jeszcze zjadło pierś.

    1. Cześć Sylwia, jeśli proponujesz posiłek zaraz po karmieniu piersią, to jest to jak najbardziej ok i wtedy podajemy tyle ile dziecko chce zjeść. Ważne, żeby nie zastępować karmienia mlekiem posiłkiem stałym. Obserwuj dziecko, jeśli nie będzie miało problemów z trawieniem takiej ilości posiłku i nie odrzuci mleka na rzecz jedzenia to nie martwiłabym się tym 🙂

  16. Jeśli rozszerzanie diety zaczynam od papek to czy zanim przygotuję zupkę dziecko powinno najpierw osobno spróbować każdego składnika zupki? Dziecko 6 m-cy na razie dostaje gotowaną marchewkę, brokuła, ziemniaka, sparzone jabłko. Czy jest sens teraz dać np gotowany korzeń pietruszki? Drugie pytanie – czy można takiemu maluchowi dać surową marchewkę lub jabłko czy ogórka? W jakiej formie dać właśnie ogórka? Zetrzeć na tarce? Czy jednak z ogórkiem jeszcze poczekać?

    1. Cześć, to zależy jakie masz podejście do rozszerzania diety 🙂 Jedni od początku dają potrawy składające się z kilku składników, inni najpierw podają pojedyncze smaki, a potem je łączą w zupki. Ja jestem zwolennikiem tego drugiego podejścia, bo wtedy łatwiej wyłapać jeśli jakiś składnik dziecko uczuli. Jeśli podasz maluszkowi zupę z kilku nowych składników i pojawi się po niej uczulenie, nie będziesz wiedziała, który składnik je wywołał. Oczywiście, że pietruszkę możesz podać, tylko ona sama w sobie nie jest zbyt smaczna, więc może połącz ją z jakimś produktem, które dziecko już poznało. Surowe warzywa też możesz proponować (szczególnie teraz, gdy są smaczne sezonowe), tylko w odpowiedniej formie. Jeśli jecie papki, to spróbuj zetrzeć na tarce o małych oczkach.

      1. Dziś w ramach rozszerzania diety (od 4 tygodni) podałam dziecku zielone szparagi gotowane na parze (zjadła z dużą chęcią ok 4-5 łyżeczek). Po 4 minutach jedzenia wszędzie tam gdzie je umazała wyskoczyła sroga wysypka, która minęła po 40 minutach. Wyczytałam gdzieś, że szparagi można podawać po 8mc. Czy mogłam jej zaszkodzić? Nie wiedziałam, że mogą tak uczulać. Czy jest więcej takich produktów, na które trzeba tak uważać?

        1. Agnieszko, szparagi tak jak inne warzywa można podawać od 6 miesiąca. Kalendarz wprowadzania produktów do diety niemowlaka jest już dawno nie aktualny. Trzeba zdawać sobie sprawę, że tak na prawdę każdy produkt może uczulić, ale to nie znaczy, że trzeba się ograniczać i podawać tylko te „bezpieczne” produkty. Uważać trzeba tylko na najsilniejsze alergeny, podsyłam wpis na ten temat: https://rozszerzaniediety.pl/produkty-alergizujace/

  17. Witam. Moja córeczka skończyła właśnie 4 miesiące, od początku jest na karmieniu mieszanym (pierś + mleko modyfikowane), póki co sama jeszcze nie siedzi. Powoli myślę o wprowadzaniu innych pokarmów, jednak nie wiem do końca czy to nie za wcześnie. Czy mogę już rozpocząć rozszerzanie diety, czy lepiej wstrzymać się do ukończenia przez dziecko 6 m-cy? Od czego najlepiej zacząć?

    1. Asia, myślę, że nie warto się spieszyć. Mleko matki lub mleko modyfikowane początkowe dostarcza odpowiednią ilość energii i składników odżywczych, których potrzebuje dziecko do ukończenia 6 miesiąca życia. Warto poczekać aż dziecko będzie gotowe (tutaj znajdziesz więcej informacji o oznakach gotowości do rozszerzania diety: http://rozszerzaniediety.pl/oznaki-gotowosci-do-rozszerzania-diety/). Po 6 miesiącu można podać dziecku większość produktów, które sami jemy (warzywa, owoce, kasze, mięso, ryby, jajka – wszystko, to co zostało wymienione we wpisie powyżej).

  18. Dzień dobry,
    Do jakiego czasu podajemy posiłek po mleku? Dziecko 8 miesięcy je mleko 5 razy na dobę(po około 150-180ml,odciągniete z piersi i mm) , proponuję dwa posiłki ok godzinę po karmieniu. Dziecko zjada po kilka łyżeczek, czy powinnam zmniejszyć ilość karmień żeby dziecko więcej zjadalo innego pokarmu?

    1. Katarzyno, w okolicach 9 miesiąca można zmienić kolejność posiłków i najpierw podawać posiłek stały, a potem mleko. Czy dzięki temu dziecko zje więcej stałego pokarmu? Nigdy nie ma gwarancji 🙂 Co do ograniczania karmień mlekiem, to ja jestem przeciwnikiem takiej metody. W pierwszym roku życia dziecka mleko stanowi podstawę diety i maluch powinien być karmiony na żądanie, czyli kiedy chce i ile chce.

  19. Moje dziecko ma ponad 5 miesiecy. Od dwoch tygodni podaje kaszki i próbujemy obiadkow. Jest na mm, kaszki zjada chetnie z lyzeczki, obiadki czasami zje dwie lyzeczki i juz wiecej nie chce. Nie lubi marchewki, chetniej zjadla dynie i ziemniaka. Dalam jej dzisiaj ugotowanego ziemniaka z przetarta marchewka, nie chciala jesc. Jak podalam lekko rozdrobnionego samego ziemniaczka jadla z apetytem az otwierala buzie ale niestety jak juz miala polknac to prawie sie zadlawila. Co mam robic? Widzę ze polubila ziemniaka czy mam go wymieszac np z jej mlekiem czy z woda zeby mogla polknac? Nie chce rezygnować z podawania warzywka jesli jej zasmakowalo. Mam jeszcze jeden problem. Od trzeciego miesiaca pije mi mleko tylko jak zasypia, a jak nie spi i jest glodna to sie krzywi i marudzi na widok butli. Wogole nie chce wziac do buzi az zaciska usta, dopiero jak jest wyciszona i zasypia podkladam pieluszke to otwiera buzie, szukajac smoka. A jak nie spi i podalam raz mleko lyzeczka to otwierala buzke, ale wiadomo ze tak jej nie nakarmie to robilam z tego mm kaszke i jadla. Czy powinnam sie martwic?

    1. Kasia, może po prostu wymieszaj ziemniaka z bardziej soczystym warzywem np. cukinią albo tak jak napisałaś dodaj wody lub mleka. Suche ziemniaki mogą być trudne do połknięcia dla takiego maluszka 🙂 Co do mleka, to może być wiele różnych powodów odrzucenia butelki. Najlepiej w takiej sytuacji skonsultować się z lekarzem, aby obejrzał dziecko, czy zlecił odpowiednie badania.

  20. Dzien dobry, jeszcze nie zgłębiłam całej wiedzy ale mam kilka pytań. Zamierzam przygotować kilka słoiczków na początek i tu pytania: czy jeśli zaczynam od papek to czy na zmianę mogę podawać jedzenie metodą blw (zacznę od puree z marchwi a później np brokuł w różyczkach)?
    W przepisach na deserki z jabłek znajduje kleik ryżowy – jest on niezbędny czy moge podać samo duszone jabłko? Czy do takiego jabłka mogę dodać cynamon?? I czy niezbędny tu też jest tłuszcz? I ostatnie na dzis: jeśli jednego dnia podaje duszone jabłko łyżeczką to następnego mogę podac już surowe?? 😊
    Dziękuję i pozdrawiam

    1. Cześć Karolina, od początku możesz podawać różne konsystencje posiłków od papek po kawałki. Tylko pamiętaj, że dziecko jedzące posiłki w kawałkach powinno stabilnie siedzieć (na kolanach rodzica albo w krzesełku do karmienia). Nie podajemy kawałków jedzenia dziecku w pozycji półleżącej, bo wtedy jest większe ryzyko zakrztuszenia. Jeśli chodzi o jabłko, to jak najbardziej możesz podać samo – duszone, starte drobno na tarce albo w całości. Nie musisz dodawać kleików – w przepisach służą one do zagęszczenia posiłku, a tak naprawdę są mało wartościowe i często powodują zaparcia u niemowląt 😉 Z cynamonem bym się wstrzymała, jeśli chodzi o pierwsze posiłki. Moim zdaniem na początek warto, żeby dziecko poznało naturalny smak owoców. Tłuszcz nie jest niezbędny, ale warto go dodawać do posiłków – tutaj więcej info na ten temat: https://rozszerzaniediety.pl/jaki-olej-dla-niemowlaka/

  21. Dzień dobry, mój sześciomiesięczny synek rozpoczął rozszerzanie diety. Zaczęliśmy od marchewki. Następnego dnia podaliśmy ziemniaka, potem przecier ziemniak+cukinia+marchewka. Niestety nic mu nie smakuje i mimo tego, ze wczesniej chętnie bral np. lekarstwa z łyżeczki, po kilku dniach podawania pokarmów nie chce w ogóle brać nawet tych lekarstw, bo takiego nabrał obrzydzenia. Jak poradzić sobie w tej sytuacji? Ponadto dostał zaparcia. Jaki w takim razie wprowadzić produkt, aby próbował jeść chętniej i nie spowodował on zaparć?

    1. Cześć Kasia, może Twój maluszek potrzebuje jeszcze trochę czasu, aby nabrać gotowości do jedzenia posiłków innych niż mleko. Nie każde dziecko chętnie je już od pierwszej łyżeczki. Przede wszystkim nie karm dziecka, jeśli tego nie chce (zaciska buzie, odpycha łyżeczkę, płacze itd.). Proponuj posiłki codziennie, ale nie zmuszaj dziecka do jedzenia. Jeśli maluch siedzi stabilnie, to możesz mu też zaproponować miękkie kawałki jedzenia, które sam będzie próbował włożyć do buzi – może taka forma jedzenia będzie dla niego atrakcyjniejsza. Co do zaparć, podczas rozszerzania diety trzeba też wprowadzić wodę do picia, aby ich uniknąć. Tutaj znajdziesz więcej sposobów na radzenie sobie z zaparciami u niemowlaka: https://rozszerzaniediety.pl/zaparcia-u-niemowlaka-lista-produktow-ktore-moga-pomoc/

  22. Dzień dobry, rozszerzamy dietę kiedy synek skończył 5.5 mieisaca. Bardzo interesował się jedzeniem wyciągał rączki, trafia do buzi, nie siada ale w krzesełku siedzi stabilnie. Aktualnie rozszerzamy od tygodnia ale nie widzę żadnych postepow. Synek wszystko wypluwa nie próbuje polykac. Próbowałam też papek i nic. Czy to jeszcze za wcześnie i zrobić przerwę czy dalej próbować podawać do próbowania ? Pozdrawiam 🙂

    1. Cześć Ewelina, może nie jest jeszcze gotowy 🙂 Ja bym zrobiła tydzień przerwy, u takiego maluszka nawet w ciągu kilka dni może się wiele zmienić.

    1. Tak, miód można podawać dzieciom po 1 roku życia. Najlepiej na początek podać niewielką ilość, aby sprawdzić, czy dziecko nie ma uczulenia.

  23. Czy przytoczone zasady =brak konkretnych zasad co do wprowadzenia konkretnych produktów to są Zaleceni polskich specjalitow czy zalecenia WHO. Na jakiej stronie można znaleźć zalecenia obowiązujące w Polsce?

    1. Zarówno zalecenia polskie jak i ogólnoświatowe nie podają już kolejności wprowadzania produktów do diety dziecka. Na dole artykułu znajdziesz wszystkie źródła.

  24. Witam, córka 6mc i dwa tygodnie. Rozszerzamy dietę od ok 5 i pół miesiaca ponieważ córa na noc dostaje mm i zalecono Nam podawanie dodatkowych pokarmów. Od tygodnia, dwóch zaczęły się ogromne problemy ze snem. Córka budzi się w środku nocy z płaczem którego nie da się uspokoić nawet piersią. Noce są praktycznie nieprzespane. Po podaniu kropelek na brzuch córka puszcza mnóstwo bączków. Mam wrażenie z boli ją brzuszek. Zaparcia występują ale nie zawsze. Wodę dodaje do posiłków chociaż niechętnie ja piję. Jeżeli wypije mało po posiłku daje pierś. Nie wiem co robić. Nigdy tak nie mieliśmy chociaż córka od zawsze słabo spala ale temat kolek czy zaparć jest Nam obcy. Od początku dawaliśmy kaszki bio dedykowane dla niemowlat plus warzywa, owoce czasami zdarza się podać sloiczek w podróży. Proszę o pomoc, nie wiem co robic. Mała bardzo się męczy.

    1. Cześć, jeśli problemy z brzuszkiem zaczęły się po rozpoczęciu rozszerzania diety, to być może organizm dziecka nie jest jeszcze gotowy na posiłki stałe i ma problem ze ich strawieniem. A może zmieniliście ostatnio mleko modyfikowane? To też może powodować problemy z brzuszkiem. W tym wieku u dziecka występuje również skok rozwojowy, który może być przyczyną nocnych wybudzeń i rozdrażnienia. Ciężko mi cokolwiek doradzić bez szczegółowego wywiadu.

      1. Dziękuję bardzo za odpowiedź. Nie zmienialiśmy mleka więc niestety nie w tym jest problem. Co do skoków czekałam z utęsknieniem na 6mc bo myślałam że wtedy się właśnie kończy 🙂 w każdym razie jeszcze raz dziękuję i pozdrawiam

    1. Tak, już przed rokiem można powoli zmieniać kolejność posiłków i najpierw podawać posiłek stały, a po nim mleko. Po roku należy dążyć do tego, aby to posiłki stałe dominowały. Mlekiem karmimy dalej na żądanie – może być nawet chwilę po posiłku, jeśli dziecko potrzebuje sobie popić.

  25. Witam, chciałam zapytać skąd ma Pani informacje na temat aktualnego schematu żywienia niemowląt? Szukałam na internecie i znalazłam z 2014 roku opracowany przez Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia dzieci. Od tego czasu opublikowano kilka nowych badań i wytycznych między innymi dotyczących glutenu czy soków. Ten schemat co jest udostępniony przez Panią jest tylko na tej stronie, na innych stronach nie ma takiego.

    1. Schemat dostępny na stronie to moje własne opracowanie na podstawie najbardziej aktualnych zaleceń (m.in. WHO i AAP). Jak sama Pani zauważyła polskie zalecenia dotyczące rozszerzania diety niemowląt nie zmieniły od wielu lat, a ogólnoświatowe już tak. Dlatego mój schemat rozszerzania diety różni się w pewnych kwestiach od tego opublikowanego przez PTGHiŻ w 2014 roku.

  26. Dzień dobry, martwię się że mój synek je za dużo. Ma 9 miesięcy i potrafi zjeść miskę zupy (jakieś 250 ml) przy czym sam otwiera buzie i nie jest karmiony na siłę, gdy okazuje że jest najedzony kończymy posiłek. Czy jest jakaś wielkość porcji, której powinnam się trzymać i nie pozwalać mu zjeść więcej?

    1. Dzień dobry, dziecko samo powinno sobie regulować ilość zjadanego posiłku. Jeśli po takiej porcji maluch dobrze się czuje, to nie ma potrzeby ograniczania mu ilości jedzenia. My rodzice często patrzymy na jedzenie dziecka w kategoriach „moje dziecko je za dużo” lub „moje dziecko je za mało”, a dziecko je tyle, ile potrzebuje 🙂

  27. Witam.
    Od 5 miesiąca rozszerzemy dietę synowi. Aktualnie syn ma skończone 7,5 miesieca. Jest karmiony piersią.
    Podaje mu jedzenie w formie papki ponieważ syn często się ksztusi pijąc z piersi i wolała bym nie próbować podawać mu jedzenia w kawalkach.
    Problem polega na tym że synek nie chce jeść. Dwa razy próbowałam zrobić tydzień/półtora przerwy od jedzenia ,ale to nie pomogło. Zaciska usta, odwraca głowę ..często jest płacz. Zdarzy sie że weźmie jedną łyżeczkę max …ale wtedy albo ma odruch wymiotny albo się krzywi ( nie ważne czy je zupkę jabłuszko czy banana )
    Nie wiem co o tym myśleć no i jak długo takie dzieciątko może nie jeść posiłku stałego?

    1. Cześć,
      napisałaś, że dziecko często się krztusi pijąc z piersi, mieliście sprawdzane wędzidełko? Może w tym tkwi problem? Sugerowałabym wizytę u neurologopedy, żeby obejrzał buzię.

      1. Po6 miesiącu na szczepieniu pediatra zobaczyła buzię i dała nam skierowanie na konsultację do chirurga w sprawie wędzidełka ponieważ wydawało jej się krótkie.
        Pojechaliśmy do chirurga prywatnie i powiedziano nam że jest w porządku. Poinformowałam chirurga o krzruseniu się podczas picia z piersi ,ale Pani chirurg powiedziała że pewnie mleka z piersi tryska i przez to się krztusi. . choć nie wydaje mi się by tryskało mi .

        1. Pokarm tryska z piersi lekarz ma rację U mnie tak jest Oba dzieci się krztusily i pomogło karmienie pod górkę:) Co do odwracania głowy od jedzenia u siostry tak było Pomógł czas i mnóstwo cierpliwości Broń Boże nie można się denerwowac bo to pogarsza sprawę (wiem-łatwo się mowi) ale jeśli dziecko prawidłowo przybiera na wadze to spokojnie z tymi stalymi:)

  28. Witam. Może głupie pytanie, ale mnie nurtuje 😀 Jak podawać maluszkowi jedzenie w kawałkach jeśli nie ma jeszcze ząbków?

    1. Cześć Ewelina, nie ma głupich pytań 😉 Dzieci, które nie mają jeszcze zębów rozdrabniają jedzenie za pomocą dziąseł i języka. Poza tym, pierwsze zęby u niemowlaka to zazwyczaj siekacze, które służą do odgryzania kęsów, a nie rozdrabniania pokarmu w ustach 🙂 Musisz zwrócić uwagę na to, żeby kawałki były na tyle miękkie, żeby maluch sobie z nimi poradził. Najlepiej samemu najpierw sprawdzić, czy bez użycia zębów dasz radę rozgnieść pokarm językiem.

      1. Witam.Ile razy w tygodniu podawać 6 mies.dziecku jajko??całe czy tylko żółtko.dziekuję za podpowiedź

        1. Od początku rozszerzania diety można podawać całe jajko. Jeśli chodzi o ilość, to zalecenia są takie, aby na początku były to 2 jajka tygodniowo, ale myślę, że nie trzeba się tego tak sztywno trzymać 🙂

  29. Witam, córka ma 5 msc i 3 tyg. Rozszerzanie diety rozpoczęłam jak skończyła 5 msc. Niestety wczensiej nie widziałam nowych wytycznych i sugerowałam się wiedzą z rozszerzania starszej córki sprzed ponad 2 lat 🙁 w tym momencie córka w nocy dostaje pierś. Rano pierś. Na śniadanie ok 120 kaszki jaglanej. Pozniej mleko modyfikowane 180ml. Na obiad pół sloiczka obiadku. Podwieczorek piers. Kolacja 180 mm. W ciągu dnia raczej odmawia kp stąd tylko jedno. Planowałam na dniach wprowadzić po południu owoc. Ale teraz już sama nie wiem. Czy kontynuować rozszerzanie czy czekać aż skończy 6msc? Czy taka ilość posiłków mlecznych jest ok?
    Pozdrawiam

    1. Cześć Paulina, jeśli już zaczęliście rozszerzanie diety i dziecko chętnie je, to myślę, że nie ma sensu tego przerywać. 2 posiłki stałe dla takiego maluszka to odpowiednia ilość. Co do mleka, to należy karmić na dziecko na żądanie (zarówno piersią jak i mlekiem modyfikowanym) i na początku nie zastępować mleka stałymi posiłkami.

  30. Witam Pani Natalio,
    Moj synek skonczyl 7 m-cy. Jestesmy na poczatku rozszerzania diety. Do tej pory poznaje warzywa pod roznymi postaciami. Je bardzo chetnie. Otrzymuje 1 staly posilek dziennie. Kiedy wprowadzic owoce tak zeby nie zniechecic do warzyw? Ile razy w tygodniu podawac mieso i czy trzymac sie 10g?
    Pozdrawiam i z gory dziekuje za odp.

    1. Pani Moniko, jeśli dziecko chętnie je warzywa, to myślę, że nie zrezygnuje z nich po spróbowaniu owoców. Najlepiej dalej wprowadzać kolejne warzywa, a owoce podawać w innym posiłku. Natomiast jeśli chodzi o mięso, to ja nie jestem zwolennikiem skrupulatnego wyliczania tych 10g/dziennie. Myślę, że 2-3 razy w tygodniu warto podać mięso, a w inne dni inne produkty zawierające białko i żelazo np. jajo, rybę, czy strączki.

  31. Witam Pani Natalio,
    Co robić kiedy roczne dziecko chce tylko pierś, normalne jedzenie jedynie próbuje, akceptuje tylko owoce i warzywa, kaszy nie tknie, mięsem gardzi, a w nocy budzi się co 2h. Czy nocne karmienie to przyzwyczajenie, potrzeba bliskości, czy może najzwyczajniej głód, który nie został zaspokojony w dzień?
    Nie wiem co robić, czy nie podawać piersi mimo krzyku i płaczu, i proponować stałe posiłki? Czy to nie będzie wręcz tortura dla dziecka?

    P.S.
    Dietę zaczynałyśmy rozszerzać wg Panie ebooka, ale też szło jak po grudzie.

    Pozdrawiam serdecznie

    1. Dzień dobry, nocne karmienia mogą wynikać i z potrzeby bliskości, ale też tak jak Pani zauważyła, dziecko wtedy nadrabia to, czego nie zjadło w dzień. Zaczęłabym od zrobienia badań krwi w kierunku anemii (stąd może wynikać właśnie brak apetytu).

  32. Witam,

    Mam pytanie czy rozszerzając diete u 6 mies dziecka, ilość posilkow na ten miesiąc to przykładowo 4xmm i jeden posiłek stały? A w 7 mies 3xmm i 2 posilki stałe, a w 8 np 3xmm 2 posilki stałe i przekąski?

    Rozumiem, że mleka nie podajemy do roku, ale sery i jogurty tak?

    Czy mogę mrozic zupę zblendowana z warzyw i miesa?

    Pozdrawiam

    1. Cześć Jagoda, nie zastępujemy posiłków mlecznych stałymi. Na początku podajemy posiłki stałe pomiędzy karmieniami mlekiem. Z czasem, gdy dziecko zacznie więcej zjadać, liczba posiłków mlecznych sama się wyreguluje i będzie ich mniej. Mleko podajemy dziecku na żądanie, czyli tyle ile chce i kiedy chce.

      Przetwory mleczne można wprowadzić od początku rozszerzania diety, jeśli dziecko nie ma alergii na białko mleka krowiego. Mleka krowiego nie podajemy do picia, można go jednak użyć do przygotowywania potraw.

      Zupę z warzyw i mięsa możesz śmiało mrozić. Tutaj znajdziesz kilka wskazówek dotyczących przechowywania żywności: https://rozszerzaniediety.pl/domowe-sloiczki-dla-niemowlat/

  33. Jeju, jest Pani WIELKA! Przeczytałam chyba wszystkie wpisy, wydrukowałam wszystko, co się da. Wspaniała strona. Poleciłam już wszystkim koleżankom.

    DZIĘKUJĘ!

    Pozdrawiam serdecznie

  34. Witam
    Pani Natalio
    Mam pytanie, syn ma obecnie 7 miesięcy, dietę zaczęliśmy rozszerzać gdy skończył 6. Obecnie dodatkowo oprócz mleka podaje 3 posiłki stałe. Rano kaszkę owsiankę 70ml wody na 25g kaszki ( pół zalecanej porcji) na obiad warzywo, mięso z warzywami albo jajko około 70g i na deserek owoc. Czy mogę zwiększyć porcje? (Syn chętnie zjada i czesem płacze jak kończyny jedzenie). Dodam, że odkąd zaczęliśmy rozszerzać dietę walczymy z zaparciami, dlatego jestem ostrożna i obawiam się zwiększenia porcji.

    1. Pani Agnieszko, jeśli chodzi o porcje, to jak najbardziej można dziecku podawać tyle ile chce. Ważne jest tylko, żeby przed posiłkiem maluch wypijał mleko (żeby w tym wieku posiłki stałe nie wyparły mleka, ono jest dalej bardzo ważnym składnikiem diety). Jeśli chodzi o zaparcia, to polecam większą ilość wody do picia, a do posiłków dodawać tłoczone na zimno oleje, tutaj znajdzie Pani więcej informacji na ten temat: https://rozszerzaniediety.pl/zaparcia-u-niemowlaka-lista-produktow-ktore-moga-pomoc/

  35. „Nie ma potrzeby podawania niemowlakowi przez kilka dni każdego nowego produkty. Zaleca się jednak, aby nie wprowadzać kilku nowych produktów równocześnie.”
    Z tym mam problem. To jak w końcu? Jeden dzień marchewka, drugiego marchewka z ziemniakiem? Chodzi o to, że nie trzeba zupełnie oddzielnie, czyli jednego dnia marchew, drugiego sam ziemniak? Z jednej strony zaleca się 2 dni podawać to samo, a z drugiej nie zwlekać, bo czekają warzywa, owoce, kasze, mięso, jaja. Jak to w praktyce ogarnąć?

    1. Chodzi o to, aby jednego dnia nie podawać kilku nowych produktów. Można zrobić tak, jak napisałaś np. 1 dzień: marchewka, 2 dzień: marchewka+ziemniak, 3 dzień marchewka+ziemniak+mięso, 4 dzień: kasza, 5 dzień: kasza+jabłko itd. I w ten sposób powoli wprowadzać nowe produkty.

  36. Dzien dobry,
    Synek ma 7.5 miesiaca, od 1,5 rozszerzamy diete, jednak synwk je tylko kaszki, jablko, banana, buraka, po kazdym warzywie wymiotuje (cukinia, dynia, ziemniak,brokul)moze pani podpowiedziec co dalej? Gotowanie potraw chyba nie ma sensu jak nie oswoil sie pojedynczymi smakami.

    Dziekuje za odpowiedz

    1. Dzień dobry, Pani Kamilo proszę zgłosić się do lekarza pediatry, dziecko nie powinno wymiotować po każdym posiłku.

  37. Kiedy (o jakiej porze lub godzinie) powinnam podawać niemowlakowi owoce i warzywa w ciągu dnia? Czy przez pierwsze 4 dni wprowadzam smak warzywa poprzez podanie kilku stałych łyżeczek pokarmu a w kolejnych dniach zwiększam ich liczbę aż maluch zje cały słoiczek papki?

    1. Nowe produkty powinno się proponować dziecku w pierwszej części dnia, ze względu na to, że gdy wystąpią objawy alergii, łatwiej jest je wtedy zauważyć. Najlepiej nie podawać nowości wieczorem. Nie ma potrzeby przez 4 dni podawać tego samego warzywa (chyba, że dziecko jest alergikiem i macie takie zalecenie od lekarza). Wystarczy 1-2 dni na próbowanie danego produktu. Na początek może to być 1-2 łyżeczki. Po kilku dniach, jeśli nie ma problemów z trawieniem można nieco zwiększyć porcję posiłku.

  38. WITAM Zaczęliśmy przygodę z rozszerzaniem diety, od 2 tygodni.
    Synek je bardzo chętnie potrafi zjeść cały słoiczek 125g i pewnie jak bym dała więcej to też by zjadł
    czy to nie jest za dużo?
    Odkąd zaczęliśmy rozszerzać dietę zaczęły się problemy z kupka, jest bardzo zbita i synek musi się napracować żeby zrobić kupkę. Czy to jest normalne? Czy może to przez to, że je tak dużo? A może próbować podawać owoce jako drugi posiłek np. śliwek ,jabłko, gruszkę ?

    1. Dzień dobry, może być kilka powodów problemów brzuszkowych, ciężko mi cokolwiek doradzić nie wiedząc w jakim wieku jest dziecko i co do tej pory jadło. Być może przyczyną problemów z trawieniem jest zbyt wczesne rozszerzanie diety, podawanie produktów zapierających lub zbyt mała ilość podawanych płynów. Nie wiem też, czy podaje Pani dziecku wodę do picia i tłuszcze do posiłków – brak tych 2 składników także może wpływać na problemy z kupą. Tutaj pisałam więcej na ten temat: https://rozszerzaniediety.pl/zaparcia-u-niemowlaka-lista-produktow-ktore-moga-pomoc/

  39. Dzień dobry. Córka ma 7 miesięcy, rozszerzam jej dietę od ok 6 miesiąca podając pokarmy pomiędzy kamieniami (kp). Zastanawia mnie tylko czy na tym etapie jak po kp po ok godzinie zje ok 125g to czy kolejne kp powinno być o standardowej porze? W artykule jest napisane, żeby wydłużać przerwy. Czy mogę podawać posiłki po ok 2h od kp i później kp po kolejnych 2h? Jakoś nie mogę wyczuć własnego drugiego już dziecka w tej materii 🙁 córka bardzo chętnie je nowe pokarmy i chciałabym jej zwiększyć ilości (do tej pory podawałam mniejsze porcje choć chciała jeść więcej) ale jednocześnie zmniejszyć częstotliwość kp.. swoją drogą dziękuję za bardzo fajny artykuł:)

    1. Dzień dobry, 7 miesięcy to dopiero początki rozszerzania diety, nie odchodziłabym jeszcze od tego schematu, aby podawać dziecku posiłek po godzinie od karmienia piersią. Natomiast pozwoliłabym dziecku zjeść tyle, ile chce + kp na żądanie. Jeśli pozwoli Pani dziecku jeść większe porcje, to z czasem ono naturalnie zmniejszy sobie ilość karmień piersią.

  40. Dzień dobry Pani Natalio,
    Synek ma skończone 8 m-cy. Dostaje 2 pełne posiłki stałe. Mówię pełne, ponieważ od początku bardzo ochoczo je i potrafi zjeść ok 190ml na posiłek, a raczej zazwyczaj zjada wszystko. Podaję śniadanko i obiad w stalych porach, bez przekasek. Są to dania złożone z kaszki z owocami, bądź kisielku owocowego, kilku warzyw+mięso/jajko/ryba/strączek, doprawione np. koperkiem, amarantusem. Myślę też o wprowadzeniu 3 posiłku- kolacji, czy to nie za wczesnie? Piersi nie odrzuca, a wręcz przeciwnie, nocne karmienia utrzymane kilka razy (co ok 2-3 godz) w krotszych sesjach, chociaż szczerze wolałabym już je ograniczyć. Chyba nie mam sie co obawiać o to, że tak ochoczo je wszystko co mu podam? Mam pytanie również o ryż. Ponieważ wg nowych zaleceń nie powinno podawać się go niemowlakom ze względu na możliwe zanieczyszczenie arsenem to jak to się ma do kaszek z grysikiem ryżowym? Jednocześnie w zaleceniach uspojajają, że produkty dla niemowląt są bezpieczne.
    Pozdrawiam i dziękuję. Jest Pani ogromną skarbnicą wiedzy i zdrowego, racjonalnego podejścia, które bardzo szanuje 🤗

    1. Dzień dobry, bardzo dziękuję za miłe słowa 🙂 Myślę, że jak najbardziej może Pani już wprowadzić kolejny posiłek i oczywiście nadal należy karmić piersią na żądanie. Jeśli chodzi o ryż, to najlepiej ograniczyć go w diecie dziecka do minimum, ze względu na możliwość zanieczyszczenia arsenem. Według mnie ryż może być częścią diety niemowlaka – można go podawać raz na jakiś czas, nie jest on produktem zakazanym. Unikać należy codziennego podawania produktów bazujących na ryżu typu kaszki ryżowe, wafle ryżowe, czy napój ryżowy, a w zamian podawać inne produkty zbożowe.

  41. Czy mogę przez pierwszy miesiąc rozszerzania diety podawac tylko 4 warzywa czy koniecznie musi być bardziej urozmaicona dieta?

    1. Dlaczego tylko 4 warzywa? Posiłki dziecka z czasem powinny być coraz bardziej urozmaicone. Poza warzywami powinny zawierać źródła tłuszczu np. masło, oliwę, białka np. mięso, rybę, jajo oraz węglowodanów np. kasze, ryż, płatki. Myślę, że same warzywa, to raczej pierwszy tydzień rozszerzania diety, później warto dodawać do nich inne składniki, które wymieniłam wcześniej, aby posiłki były odżywcze i bardziej kaloryczne.

  42. Dzień dobry, nie wiem czy to pytanie już padło jeśli tak to przepraszam, ale nie mam niestety czasu czytać wszystkich pytań i odpowiedzi. Co jeśli 6,5mczne niemowlę (wcześniak -4,5 korygowane) nie siedzi ani samodzielnie ani z podparciem? Jest kamiony piersią. Neonatolog już ponad miesiąc temu mówił żeby zacząć rozszerzać dietę ale wtedy było to dla mnie nierealne. Jeśli dziecko nie siedzi nawet podparte ale wykazuje zaciekawienie jedzeniem to można zacząć rozszerzać dietę? W jaki sposób wtedy karmić? Z góry bardzo dziękuję za odpowiedź, bo przyznam że ten temat zaczyna mi spędzać sen z powiek. Pozdrawiam

  43. Mam trochę mętlik w głowie odnośnie rd. Boję się, że przekarmiam córkę, bo jest dość dużą dziewczynką: 7 miesięcy, 9 kg, a z drugiej strony wg moich wyliczeń, podaję jej za mało kalorii w ciągu dnia. Zazwyczaj podaję jej 5 porcji mleka, w tym 4 po 140 ml i na noc dostaję 180 ml, dodatkowo kaszkę z pół szklanki wody plus łyżka kaszki i jakiś obiad około 100-120 g. Czy jeśli wykazuje chęci powinnam jej dawać więcej jedzenia? Zazwyczaj płacze gdy kończy butelkę. Już kilka razy usłyszałam że ją przekarmiam, no ale wychodzi na to że nie. Zjada ostatnio jakieś 650 kcal a zapotrzebowanie wyliczyłam na 860 (96kcal/1kg wagi). Proszę o jakąś radę

    1. Dziecko powinno zjadać tyle mleka ile potrzebuje, mlekiem modyfikowanym także należy karmić na żądanie i brać pod uwagę oznaki głodu i sytości dziecka. Jeśli pierwsze smaki macie już za sobą, to warto pozwolić dziecku decydować o ilości zjadanych posiłków stałych. Warto też zadbać o to, aby te posiłki były bardziej odżywcze i kaloryczne np. do kaszki dodać odrobinę dobrego oleju, owoce/warzywa, czy masło orzechowe.

  44. Dzień dobry! Co jeśli dziecko nie bedzie chciało zjeść np. brokuła? Podawać go przez kilka dni, aż się przekona czy odpuścić i wprowadzać dalej inne produkty?

    1. Agnieszko, jeśli dziecko odmawia np. brokuła, to można podawać inne produkty i za jakiś czas znowu go zaproponować, może maluszek się przekona. Dzieci czasem potrzebują kilkunastu podejść do jakiegoś produktu, aby go polubić 🙂

  45. Moje dziecko odrzuciło butelkę, je tylko z piersi co 2 godziny. Czy jeśli potrzebuję wyjść do lekarza na dłużej to mogę podać dziecku słoiczek „na przeczekanie” jako posiłek zamiast mleka? (Dziecko 5 miesięcy, rozszerzanie diety od 4 miesiąca)

    1. Jeśli to jednorazowa sytuacja to ostatecznie można tak zrobić. Jednak lepszym rozwiązaniem byłoby ściągnięcia mleka i podanie go dziecku podczas Twojej nieobecności. Można podać z kubeczka lub łyżeczki, jeśli dziecko nie toleruje butelki.

  46. Dobry wieczór,
    Mam pytanie.W praktyce na początku rozszerzania diety jest napisane proponowanie 2-3 posiłków uzupełniających. Czy na początku mam podawać 2-3 razy dziennie marchewkę, następnego dnia np.2-3 razy dziennie ziemniaka ? ten sam produkt 2-3 razy dziennie?

    1. Są różne podejścia do rozszerzania diety, te bardziej ostrożne to właśnie podawanie na początku pojedynczych warzyw, a na przykład w metodzie BLW od pierwszego posiłku proponujemy dziecku kilka produktów do wyboru. To wszystko zależy od decyzji rodzica 🙂 Ja zawsze proponuję, aby ten pierwszy początkowy tydzień to był jednak 1 posiłek na dzień i obserwowanie dziecka 🙂

  47. Dzień dobry. Skąd wiadomo kiedy możemy zastąpić jedno karmienie butelką posiłkiem stałym? Czy to zależy od wieku dziecka, czy dziecko samo nam to zasygnalizuje?

    1. Trzeba podążać za dzieckiem 🙂 Ono samo w pewnym momencie zauważy, że posiłek stały może być tak samo sycący jak mleko i zacznie ograniczać karmienia butelką. Około 10 miesiąca można zmienić kolejność proponowanych posiłków, czyli najpierw podać posiłek stały, a potem mleko do popicia.

      1. Mój synek na śniadanie chce tylko kaszkę a na obiad tylko stały posiłek. Nie ma mowy żeby dać mu butelkę. Za chwilę ma 7 miesięcy i od początku pokochał nowe jedzenie. Oprócz tego dostaje butelkę z mlekiem 4 razy dziennie. W nocy już nie woła o mleko. Próbowałam mu podawać jeszcze mleko do tych dwóch stałych posiłków ale nie ma mowy. Czy tak może zostać czy wciąż próbować z mlekiem ??

        1. Ciężko odpowiedzieć, ponieważ nie wiem ile dobowo mleka wypija Twoje dziecko. Najlepiej najpierw proponować mleko, a po około 30-60 min po karmieniu posiłek stały.

  48. Witam,

    Moja córeczka ma dokładnie 6 miesiący i jakiś tydzień temu dałam jej kawałki ugotowanej marchewki (wielkości połowy kciuka), bo bardzo chciała i pomyślałam: Czemu nie, przecież BLW, powinno działać. Po 24 godz płaczu i boleści brzuszka wykupkała dokładnie te kawałki, które je dałam – ani trochę nie zżute ani strawione. Czy to ja popełniłam błąd i kawałki były nieodpowiednie? Czy córeczka nie była po prostu jeszcze gotowa, bo widocznie jeszcze nie żuła, i mam czekać, aż zacznie to robić? Czy w takim razie na razie papki i kaszki z butelki? Powiem jeszcze, że ona bardzo chce próbować różne rzeczy poza mlekiem, dlatego się zastanawiam, co tu mogę jej podać.

    1. Cześć Ola, to co opisałaś to według mnie brak gotowości organizmu do rozszerzania diety, układ pokarmowy dziecka jest jeszcze niedojrzały, stąd mógł wynikać ból brzuszka po zjedzeniu posiłku. Wstrzymaj się z podawaniem nowych pokarmów jeszcze trochę i za jakiś czas (tydzień lub dwa) spróbuj ponownie podać jakiś nowy produkt i obserwuj. To, że w kupie były niestrawione kawałki jedzenia jest normalne i dopóki dziecko nie nauczy się dokładnie przeżuwać pokarmów takie kawałki będzie można tam znaleźć 😉

  49. Witam,
    Mam pytanie odnośnie podawania dziecku jogurtów. Lepiej jest kupić jogurt naturalny i dodać do niego owoc czy kupić już gotowy jogurcik z owocami ( taki z dobrym składem ) i od kiedy można takie jogurty podawać już na początku rozszerzania diety ?

  50. Pytanie do książki 150 dań dla niemowlaka. Czy gramy równają się mililitrom ? Ponieważ składniki są podane na szklanki (szklanka szklance nie rowna). Jedna szklanka to 250ml, czy dokładnie tyle samo gram?

    1. Cześć Ola, w 150 przepisach specjalnie podałam miary: szklanka, łyżka i łyżeczka, żeby nie trzeba było używać wagi kuchennej. We wstępie znajdziesz informacje, że w moich przepisach 1 szklanka = 250 ml, 1 łyżki = 15 ml, 1 łyżeczki = 5 ml. Do odmierzania składników użyj szklanki o pojemności 250 ml lub miarki.

  51. Witam serdecznie.
    Dopiero przygotowuję się do rozszerzania diety. Na początku wolałabym podawać dziecku samodzielnie przygotowane papki. Proszę podpowiedzieć, jak przechować większą ilość jedzenia. Czy można zamrozić w słoiczkach? W jakiej postaci: czy sam przecier z warzyw, czy jako gotowy posiłek tj. z dodatkiem oleju? Mam własną dynie i cukinię z ogródka. Jak z nich korzystać długo po zakończeniu sezonu? Czy podzielic na cząstki i zamrozić surowe, czy lepiej przetworzone?Dziecko jeszcze samodzielnie nie siedzi, jest karmione wyłącznie piersią. Jaki wybrać bidon do picia wody? Z góry dziękuję za odpowiedź.

    1. Cześć Monika, posiłki dla niemowlaka można mrozić, najlepiej w małych porcjach i w plastikowych pojemnikach np. do kostek lodu (szklane słoiki mogą popękać w zamrażarce). Można zamrozić też umyte i pokrojone warzywa lub już gotowy przecier. Olej dodajemy na świeżo, chwilę przed podaniem dziecku posiłku.

  52. Witam Pani Natalio,
    mam pytanie odnośnie ilości wprowadzonych posiłków. Skoro niemowlę 6-8mcy powinno zjadać dwa stałe posiłki to czy odrazu rozpoczynając rozszerzanie diety powinnam podawac te dwa posiłki składające się z tego samo produktu?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.

    1. Cześć Ania, to zależy od podejścia. Jeśli bardzo ostrożnie podchodzisz do rozszerzania diety, możesz na początku 2 razy dziennie podawać ten sam produkt (dopóki nie wprowadzicie większej ilości produktów). Natomiast w metodzie BLW proponuje się dziecku po prostu 2 różne posiłki w ciągu dnia.

  53. Dzien dobry (ponownie 😊) Pani Natalio,
    Synek skonczyl 14 miesiecy. Karmie piersia juz tylko wieczorem i w nocy (ku mej rozpaczy, ale to Maly podjal taka decyzje). Chce jak najlepiej zbilansowac diete synkowi dlatego nurtuje mnie temat wapnia-mleka krowiego i przetworow mlecznych, a konkretnie ILE moze taki maluch dziennie zjesc i czy codziennie podawac mleko krowie do picia. Sa bardzo rozbiezne informacje na ten temat. Dodam, ze synek bardzo lubi jogur naturalny, mleko i twarozek rowniez, dobrze je toleruje. Sera zoltego jeszcze nie podalam…
    Pozdrawiam serdecznie i z gory dziekuje za odpowiedz 🤗

  54. Witam:) Czy na początku rozszerzania diety muszę podawać jedno warzywo przez określony czas zanim podam kolejne? Jeżeli tak to ile ma to trwać? A jak wg nowych wytycznych należy wprowadzać gluten?

    1. Cześć, nie ma takich zaleceń, aby podawać przez kilka dni jeden produkt, można codziennie podawać coś innego – oczywiście to zawsze zależy od decyzji rodzica, niektórzy podchodzą do tego bardzo ostrożnie i podają nowy produkt np. przez 2 dni, a inni od pierwszego posiłku proponują od razu kilka różnych smaków. Jeśli chodzi o gluten to wprowadzamy go tak jak każdy inny nowy produkty – po podaniu obserwujemy dziecko, czy nie ma reakcji alergicznej.

  55. Witam, synek ur. w 35 tyg. z wagą 3,07 kg, 55 cm długości) z problemami kolkowymi, mial problemy z ssaniem piersi, slabo przybieral i od 4 mca zaczal pic mm, plus odciagniety pokarm, (aktualnie ok 100ml w nocy, a ma 25 mcy) od 2 tygodni zaczęliśmy rozszerzenie diety, na początek brokul, ziemniak, ziemniak z marchewką. Odkad dostaje mm duzo przybiera na wadze ok 40g/dzień, ok 300g na tydzień, aktualnie wazy 7,45 kg. Poza brokulem reszta na razie mu smakuje i chętnie zjada (dostaje ok. godzine po posilku) Porcja mm to ok. 160 ml ok 7 razy dziennie. Czy powinien dostawac wode do picia i kiedy mu ją proponować? Czy to normalne ze tak duzo przybiera, mam obawy co do dalszego rozszerzania diety o kaszki itp., zeby nie przekarmic dziecka

    1. Cześć, wodę do picia wprowadzamy od początku rozszerzania diety, więc warto już zacząć uczyć dziecko picia z kubeczka – proponuj wodę do posiłku, a później z czasem także w ciągu dnia. Co do przybierania – najlepiej w tej sprawie skonsultować się z Waszym lekarzem prowadzącym.

    1. Tak, myślę, że i 2,5 latkowi powinno smakować 🙂 Weź tylko pod uwagę, że przepisy są podane w porcjach dla niemowlaka, więc dla starszaka powinny być nieco większe.

  56. Witam, czy są jakieś konkretne zalecenia kiedy wprowadzić nabiał przy rozszerzaniu, jeśli podczas karmienia piersią wyszło uczulenie na BMK? Kiedy i jak najlepiej zrobić kolejne podejście do mleka krowiego żeby sprawdzić czy alergia nadal jest?

    1. Najlepiej skonsultować się z alergologiem, który dokładnie powie jak postępować. Zazwyczaj alergolodzy zalecają wprowadzenie nabiału według drabiny mlecznej.

  57. Dzien dobry,
    Przeczytalam juz mnostwo stron, a nadal nie mam pojecia, co robic. Corka ma 8,5 miesiaca, jest tak absorbujacym dzieckiem, ze nie robie obiadow, stad dajemy sloiczki, sami jestesmy na diecie pudelkowej i juz nie
    Moge doczekac sie, kiedy bede mogla po prostu ugotowac. Corka Je naprawde ladnie, ale nie mam pojecia, co dawac jako 3-4 posilki uzupelniajace? Dajemy mleko Bebilon, na pudelku napisano, ze powinna dostawac mm 3x dziennie i tak robimy. Do tego raz sloiczek-obiadek i raz sloiczek-deserek (owoce, owoce z jogurtem). Nie wiem jak mialabym
    Wprowadzic kolejne danie uzupelniajace? Zamiast jednej porcji mleka?

    Druga sprawa – jak wprowadzic jajko? W jakiej formie podawac? Corka je grudki, chcialabym podawac juz kawalki, ale bardzi boje sie zadlawienia, nie siedzi jeszcze stabilnie. Dwa razy podalam jej do raczki polowke banana, ale wrecz wciskala go do buzi. Kiedy je grudki rowniez po prostu od razu je polyka… stad moje obawy.

    Rozkladam juz rece, nie wiem, gdzie szukac pomocy, konkretnych przepisow lub jasnych informacji dot. Chociazby CZYM sa te przekaski, posilki uzupelniajace, ile powinno ich byc dziennie?

    Niestety jak widac nie mam intuicji co do tego tematu, moje dziecko je generalnie chetnie i wszystko.

    Pozdrawiam!

  58. Ja wiem, że to pewnie głupie pytanie, ale chciałabym się upewnić czy dobrze zrozumiałam. Najlepiej rozszerzać dietę po 6 miesiącu = czyli zacząć wprowadzać posiłki o określonej porze? Ale jak skończy 4 lub 5 to już przedstawiać dziecku pojedyncze łyżeczki nowych smaków? Czy dopiero jak skończy 6 to zacząć naukę smaków?

  59. Rozpoczynając przygodę z rozszerzaniem diety u maluszka, jakie ilości danego produktu powinnam podawać maluszkowi ?
    Dodatkowo do każdego posiłku (nawet marchewki) dodawać jakiś tłuszcz (w jakiej ilości)?

    1. Pierwsze kilka dni podałabym po prostu kilka łyżeczek, żeby organizm dziecka się przyzwyczaił do jedzenia innego niż mleko. Jeśli wszystko będzie w porządku, wtedy można już stosować się do zasady, że to dziecko decyduje o tym, ile zje i czy zje. Do każdego posiłku warto dodawać odrobinę tłuszczu – dosłownie kilka kropli oleju lub wiórek masła.

    1. Pieczywo z dobrym składem można podawać od początku rozszerzania diety, zawartość soli w chlebie jest naprawdę niewielka. Oczywiście, tak jak innych produktów zawierających sól, chleba niemowlętom nie podajemy zbyt często. Jeśli chodzi o kiszonki, one zawierają znacznie więcej soli. Okazjonalnie można je podać dziecku po 6 miesiącu, chociażby po to, aby poznało ich smak. Natomiast regularne podawanie kiszonek lepiej zostawić na później (po 1 roku życia).

  60. Witam, czyli nie można zastąpić mleka posiłkiem stałym do ukończenia przez nie roku ? W takim razie nie będzie to posiłek stały tylko wieczne próbowanie. Czy jeśli dziecko je w wieku 6 msc 5 x mleko na dobę to stopniowo zmniejszać ilość podawanych mlek i zastępować je posiłkami stałymi? Czyli np w 8 msc 4xmleko i jeden posiłek stały itd.

    1. Nie zastępujemy dziecku mleka posiłkiem, to ono powinno z czasem jeść więcej posiłków stałych i tym samym naturalnie ograniczyć spożycie mleka.

  61. Zaczęłam rozszerzać dietę mojemu synowi . Zaczęliśmy od małych słoiczków jabłko, marchewka. Je po pół słoiczkach dziennie, czy podawać więcej jeśli ma ochotę więcej zjeść? Kiedy zwiększyć porcje? I czy powinnam już mu podawać wodę i kiedy ? Czy wystarczy moje mleko jesteśmy kp?

    1. Wodę podajemy dziecku od początku rozszerzania diety. Jeśli dziecko chętnie je i nie ma żadnych problemów brzuszkowych, możesz podawać większe porcje, tyle ile maluch chce zjeść. Pamiętaj tylko, aby nie zastępować posiłkami stałymi karmienia piersią.

  62. Witam. Córeczka 6.5 miesiąca, od ok. 5 miesiąca rozszerzamy diete po zaleceniu pediatry. W nocy zjada mm 1 raz ok. 120-150ml, później o 8 również mm ok 120ml, ok. 9.30 pół słoiczka owocków, o 11 mm 80-120ml, ok. 13 mm 80-120ml, o 15 zupka, o 17 mm 80-120ml, ok. 18 jogurt lub kaszke i później o 20 mm 120-150ml i spanie. Czy to nie za dużo posiłków jak na takiego malucha?

  63. Witam, przygotowuje się do rozszerzenia diety. Czy warto i czy w ogóle można przygotowywać posiłki dla 6-cio miesięcznego dziecka z mrożonych warzyw ?

    1. Cześć, tak można korzystać z mrożonek przygotowując posiłki dla dziecka. Mrożenie to bardzo dobra forma przechowywania żywności, mrożone warzywa i owoce zachowują większość swoich wartości odżywczych.

Komentarze zamiknięte.