Rozszerzanie diety niemowlaka z alergią na mleko

Coraz częściej spotykam się z alergią na białka mleka krowiego u niemowląt. Dotyka ona najczęściej małe dzieci, rozpoczyna się zazwyczaj w 1 r.ż. i trwa kilka lat, a jej objawy nie zawsze są takie oczywiste. Warto jednak podjąć odpowiednie działania, aby pomóc maluszkowi. Jakie są objawy alergii na mleko? Jakich produktów należy unikać, a na co warto zwrócić szczególną uwagę przy alergii na białka mleka krowiego? Jak wygląda rozszerzanie diety niemowlaka z alergią na mleko? Na te pytania odpowiem w dzisiejszym artykule. Zapraszam 🙂

Alergia na białka mleka krowiego u niemowląt

Alergia na białka mleka krowiego to jedna z najczęściej występujących alergii pokarmowych u małych dzieci. Dotyczy aż od 2 do 5% dzieci do 3. r.ż. Czym jest alergia pokarmowa? Jest to nie­pra­wi­dło­wa re­ak­cja ukła­du immunologicznego. Po­ja­wia się ona w krót­kim cza­sie od spo­ży­cia po­kar­mu za­wie­ra­ją­ce­go aler­geny. Alergia pokarmowa u niemowląt często bywa mylona z nietolerancją pokarmową. Czym się od siebie różnią? W przy­pad­ku nie­to­le­ran­cji, spożycie niewielkiej ilo­ści po­kar­mu za­zwy­czaj nie po­wo­du­je żadnych ob­ja­wów. Natomiast gdy mówimy o alergii, to na­wet malutka ilość aler­ge­nu może wy­wo­łać reakcję alergiczną.

Produktami najczęściej wywołującymi reakcje alergiczne u małych dzieci są:

• mleko krowie (białka mleka krowiego),
• jajka kurze (białko jaja kurzego),
• orzechy,
• zboża glutenowe (pszenica, żyto, pszenżyto, jęczmień),
• sezam,
• soja,
• owoce morza i ryby.

Pamiętaj, że u dziecka, które ma rozpoznaną alergię pokarmową na dany produkt, mogą też występować objawy po spożyciu innego produktu, który zawiera alergeny o podobnej budowie. Mówimy wtedy o reakcji krzyżowej. Np. w przypadku alergii na mleko krowie uczulać może także mleko innych ssaków: kozie, czy owcze. Tylko niewielki procent dzieci uczulonych na białka mleka krowiego, dobrze toleruje mleko kozie. Pisałam o tym w artykule: Mleko kozie dla niemowląt

Alergia pokarmowa u niemowląt — objawy

Aler­gia po­kar­mo­wa u nie­mow­ląt może objawiać się w różny sposób. Najczęściej występują objawy ze strony układu pokarmowego oraz zmiany skórne. Wśród objawów alergii pokarmowej znajdziemy:

• ból brzucha,
• wzdęcia,
• intensywne ulewanie i wymioty,
• biegunka,
• krew w stolcu,
• brak przyrostu masy ciała,
• zmiany skórne.

Alergia na białka mleka krowiego u niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym

Zwykłe mleka modyfikowane dla niemowląt wytwarzane są głównie na bazie mleka krowiego, co oznacza, że takie produkty nie są odpowiednie dla dzieci z alergią na białka mleka krowiego. U maluszków karmionych mlekiem modyfikowanym, po stwierdzeniu lub podejrzeniu alergii na białka mleka krowiego, konieczna będzie zmiana mieszanki na preparat mlekozastępczy o wysokim stopniu hydrolizy. Co to oznacza? Taki preparat to mieszanka, która nie powinna wywoływać reakcji alergicznej u dzieci z alergią na białka mleka krowiego. Stosuję się ją przez kilka tygodni i obserwuje reakcje organizmu dziecka. Warto zaznaczyć, że jest to tzw. „żywność specjalnego przeznaczenia medycznego”, w związku z tym, stosować ją należy tylko pod nadzorem lekarza. Lekarz także ustala z rodzicem termin próby prowokacyjnej, czyli momentu, kiedy po raz kolejny podamy dziecku produkt zawierający białka mleka krowiego, aby sprawdzić, czy dziecko reaguje na ten alergen.

Mleko HA a alergia na białka mleka krowiego

Mleko HA (hipoalergiczne) jest specjalnym rodzajem mleka modyfikowanego. Jego głównym zadaniem jest zapobieganie alergii pokarmowej u dzieci narażonych na ryzyko wystąpienia alergii. Mleko hipoalergiczne  jest łatwiej przyswajane przez organizm dziecka, co minimalizuje prawdopodobieństwo wystąpienia uczulenia u maluszka. Trzeba jednak mocno zaznaczyć, że mleka HA nie stosujemy u dzieci z podejrzeniem alergii na białka mleka krowiego lub ze stwierdzoną już alergią. Mleko hipoalergiczne można podawać dziecku tylko wtedy, gdy jest realne ryzyko wystąpienia alergii (alergia w rodzinie), ale objawy alergii jeszcze nie wystąpiły.

Alergia na białka mleka krowiego u niemowląt karmionych piersią

Tutaj sprawa jest znacznie prostsza, a zarazem też skomplikowana, ponieważ w przypadku podejrzenia u dziecka alergii na białka mleka krowiego mama musi ze swojego menu na kilka tygodni wyłączyć wszystkie produkty zawierające mleko. Nie mówimy tu tylko o mleku krowim i jogurtach, również wszelkiego rodzaju sery, serki, twarożki, fermentowane napoje mleczne, słodycze i wypieki zawierające mleko oraz inne produkty mające w składzie mleko lub jego pochodne muszą zostać wyeliminowane. Również mięso wołowe powinno być wykluczone z diety, ponieważ też może wywołać reakcję alergiczną, tak jak mleko. Nie poleca się też zamiany mleka krowiego na mleko kozie, gdyż białka w tym mleku mają podobną budowę do białek mleka krowiego, co może spowodować reakcję krzyżową. Warto podkreślić, że diety eliminacyjnej (zarówno u mamy, jak i u dziecka) nie powinno się stosować na własną rękę, tylko pod nadzorem lekarza. Z lekarzem należy też ustalić, kiedy powinna nastąpić próba prowokacyjna.

Mama na diecie eliminacyjnej powinna bardziej przyjrzeć się swojemu jadłospisowi. Największe zagrożenie to zbyt mała ilość wapnia w diecie, w związku z odstawieniem nabiału. Na dole artykułu zanjdziesz informacje o tym, w jakich produktach poza mlekiem występuje wapń. Warto jednak skorzystać z konsultacji dietetycznej, aby ustalić, czy dieta mamy jest bogata w ten składnik i czy może konieczna będzie suplementacja wapnia.

Stwierdzenie, czy podjerzewanie alergii pokarmowej u dziecka nie jest powodem do odstawienia malucha od piersi. Karmienie piersią jest najelpszym sposobem żywienia niemowlaka.

Alergia na białka mleka krowiego u niemowląt — czego unikać?

Tak jak pisałam wcześniej, białka mleka krowiego znajdziemy w przeróżnych produktach spożywczych, szczególnie tych mocno przetworzonych typu: słodycze, przekąski, gotowe dania, słoiczki dla niemowląt, czy kaszki mleczne. Dlatego będąc na diecie eliminacyjnej, trzeba koniecznie czytać skład kupowanych produktów. Czego unikać? Poniżej znajdziesz listę przykładowych produktów.

Produkty, których należy unikać przy alergii na białka mleka krowiego:

• mleko krowie, mleko w proszku, mleko modyfikowane,
• produkty mleczne: jogurt, serek, ser, twaróg, kefir, maślanka, śmietana, masło,
• wołowina, cielęcina,
• produkty zawierające: białka mleka, serwatkę, kazeinę.

Produkty, które w składzie mogą mieć białka mleka krowiego:

• lody,
• budynie,
• desery czekoladowe,
• słodkie pieczywo,
• słone przekąski (chipsy, paluszki, krakersy),
• wędliny, pasztety,
• gotowe dania i sosy,
• obiadki i deserki dla niemowląt,
• kaszki mleczne.

Alergia na białka mleka krowiego a produkty bez laktozy

Często dostaję pytania o to, czy dziecku z alergią na białka mleka krowiego można podawać produkty bez laktozy. Niestety nie. Laktoza to cukier, a więc niewiele ma wspólnego z alergią na białka mleka krowiego. Produkty bez laktozy nie są odpowiednie ani dla dziecka z alergią na mleko krowie, ani dla mamy karmiącej alergika.

Rozszerzanie diety niemowlaka z alergią na mleko

Jak powinno przebiegać rozszerzanie diety niemowlaka z alergią na mleko? Bardzo podobnie do rozszerzania diety dziecka bez alergii. Nowe produkty zaczynamy wprowadzać w okolicach 6 miesiąca życia, kiedy dziecko będzie wykazywało oznaki gotowości do rozszerzania diety. Możemy zacząć tradycyjnie od warzyw, czy kaszek. Wprowadzamy też jajko, mięso, ryby i inne składniki diety (sprawdź aktualny schemat rozszerzania diety).

Oczywiście w czasie rozszerzania diety alergika nie należy podawać maluchowi produktów zawierających mleko krowie. Mleko innych ssanków np. mleko kozie lub owcze również nie jest wskazane. Nie wprowadzamy mleka ani nabiału, dopóki nie ustalimy z lekarzem, kiedy powinna nastąpić próba prowokacyjna.

Uważnie trzeba też czytać składy produktów dla niemowląt. Mleko znajdziemy w produktach takich jak: kaszki mleczne, desery w słoiczkach, musy w tubkach, ciasteczka dla dzieci, czy w różnego rodzaju przekąskach, a nawet w gotowych obiadkach dla niemowląt.

Rozszerzanie diety niemowlaka z alergią na mleko a wapń

Mleko krowie jest głównym źródłem wapnia w naszej diecie. Co robić w przypadku eliminacji mleka i jego produktów? Niemowlęta w pierwszym roku życia otrzymują odpowiednią ilość wapnia wraz z mlekiem mamy lub z mieszanki, którą przyjmują. Po pierwszym roku życia, kiedy karmień mlekiem jest już niewiele, bądź dziecko całkowicie  nich zrezygnowało, powinniśmy szczególną uwagę zwrócić właśnie na wapń. Zapotrzebowanie na wapń dla dzieci w wieku 1-3 wynosi ok. 700 mg/dobę. U dzieci z alergią na białka mleka krowiego pokrycie tego zapotrzebowania może być wyzwaniem. Najlepszym źródłem wapnia dla alergika będzie mieszanka, którą dziecko do tej pory otrzymywało lub mleko roślinne (napój roślinny) wzbogacony wapniem. Do tego codziennie powinniśmy proponować maluchowi produkty takie jak: zielone warzywa, orzechy, pestki, nasiona, suszone i świeże owoce oraz nasiona roślin strączkowych. Nie powinniśmy też zapominać o suplementacji witaminy D.

Źródła wapnia w diecie

Za najlepsze źródło dobrze przyswajalnego wapnia uważa się mleko i przetwory mleczne. Znaczne ilości wapnia znajdziemy też w konserwach rybnych (gdy ryby spożywamy wraz z ościami np. sardynki). Ale źródłem wapnia mogą być też produkty pochodzenia roślinnego np. jarmuż, natka pietruszki, szpinak, kapusta, nasiona fasoli. Wapń zawarty w nich jednak nie jest tak dobrze przyswajalny jak z produktów mlecznych. Wysoka zawartość m.in. kwasu szczawiowego, czy kwasu fitynowego zmniejsza przyswajalność wapnia ze źródeł roślinnych. Co jeszcze utrudnia przyswajanie wapnia? Duża ilość błonnika oraz tłuszczu w diecie. Natomiast czynnikiem zwiększającymi przyswajalność wapnia z pożywienia jest przede wszystkim witamina D. O niej pisałam w artykule: Jaka dawka witaminy D dla dziecka będzie odpowiednia?

Roślinne źródła wapnia to także:

• brokuł,
• jarmuż,
• pomarańcze,
• figi suszone,
• morele suszone,
• migdały,
• sezam,
• mak.

Pewne ilości wapnia znajdziemy też w wodzie wysokozmineralizowanej. Pamiętaj jednak, że woda dla niemowlaka powinna być niksozmineralizowana. Więcej na ten temat możesz poczytać w artykule: Woda dla niemowląt.

Coraz bardziej popularne napoje roślinne, również mogą stanowić źródło wapnia w diecie, o ile na opakowaniu produktu wyraźnie zaznaczono, że jest on wzbogacony o wapń.

Podsumowanie

Ustąpienie objawów alergii na mleko to dla dziecka ogromna ulga. Dlatego najważniejsze w jej leczeniu jest wczesne rozpoznanie problemu i prawidłowo dobrana dieta eliminacyjna. Pamiętaj, żeby wszelkie wykluczenia produktów z diety oraz prowokacje alergenowe prowadzić zawsze po kontakcie z lekarzem, nigdy na własną rękę.

Może Cię zainteresować: Produkty alergizujące – jak i kiedy wprowadzić do diety niemowlaka?