Olej palmowy w mleku modyfikowanym, czy jest szkodliwy?

Często pytacie o olej palmowy w mleku modyfikowanym, czy jest szkodliwy? Dzisiaj przychodzę z odpowiedzią i sporą dawką wiedzy na temat tego składnika. Oczywiście, jak zwykle, artykuł jest oparty o badania naukowe (wszystkie źródła znajdziesz na samym dole artykułu).

Czym jest olej palmowy i jak się go pozyskuje?

Olej palmowy to olej otrzymywany z miąższu owoców palmy oleistej lub z jej nasion. Cechuje go wysoka zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych (w porównaniu do innych tłuszczów roślinnych). Na przykład w innych olejach roślinnych m.in. rzepakowym, słonecznikowym czy w oliwie, kwasy tłuszczowe nasycone stanowią tylko od kilku do kilkunastu procent wszystkich kwasów tłuszczowych.

Olej palmowy to obecnie  najbardziej powszechnie stosowany olej roślinny na świecie. Wynika to z jego bardzo niskiej ceny oraz możliwości wszechstronnego wykorzystania w przemyśle. 

Wątpliwości związane z olejem palmowym

Olej palmowy budzi wątpliwości, przede wszystkim dlatego, że zawiera bardzo dużo nasyconych kwasów tłuszczowych. Jak pewnie wiesz, dieta bogata w nasycone kwasy tłuszczowe zwiększa ryzyko zapadalności na wiele chorób m.in. choroby sercowo-naczyniowe, cukrzycę typu 2 czy choroby nowotworowe.

Dodatkowo mówiąc o oleju palmowym, nie można pominąć kwestii obecności substancji potencjalnie szkodliwych. Należą do nich  zanieczyszczenia powstałe w procesie rafinacji, które są związkami niepożądanymi w żywności.

Olej palmowy w mleku modyfikowanym

Olej palmowy stosowany jest bardzo często w mieszankach mleka modyfikowanego dla niemowląt. Stosuje się go, ze względu na to, że zawiera on sporą ilość kwasu palmitynowego, który znajdziemy także w mleku kobiecym. Jednak zła sława oleju palmowego sprawiła, że producenci coraz częściej decydują się zastąpić go innymi olejami roślinnymi. Z roku na rok coraz mniej mieszanek dla niemowląt zawiera olej palmowy. Zauważam to aktualizując porównanie mleka modyfikowanego dostępne na moje stronie. To właśnie na prośbę moich czytelników, w porównaniu mieszanek biorę pod uwagę olej palmowy. Dlatego wiem, że temat oleju palmowego w mleku modyfikowanym jest dla Was bardzo istotny.

Olej palmowy w mleku modyfikowanym, czy jest szkodliwy?

Największe kontrowersje wzbudza zawsze wpływ spożycia oleju palmowego na zdrowie człowieka. Zwraca się też uwagę na skutki ekologiczne i ekonomiczne uprawy palmy olejowej.

Jeśli chodzi o niemowlęta, istnieją przesłanki wskazujące na to, że regularne spożywanie oleju palmowego dodanego do mleka modyfikowanego zmniejsza wchłanianie tłuszczów i wapnia oraz może powodować problemy z wypróżnianiem (twardsze stolce, zaparcia) u niemowląt.

Sytuacja jest na tyle poważna, że swoje stanowisko w tej sprawie opublikował Komitet ds. Żywienia Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN). Autorzy publikacji znaleźli kilka badań klinicznych z randomizacją przeprowadzonych z udziałem zdrowych niemowląt.

Wyniki tych badań wykazały gorsze przyswajanie tłuszczów i wapnia u niemowląt żywionych mlekami modyfikowanymi opartymi na oleju lub oleinie palmowej, w porównaniu z dziećmi żywionymi mieszankami bez tłuszczu palmowego.

Jedna z publikacji pokazała również mniejszą przyswajalność długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w przypadku niemowląt żywionych mieszanką modyfikowaną zawierającą oleinę palmową.

W jednym z badań stwierdzono również rzadsze oddawanie stolców o twardszej konsystencji w przypadku niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym zawierającym oleinę palmową.

W niektórych badaniach oceniano także mineralizację kości i stwierdzono niższy stopień mineralizacji kości u niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym zawierającym olej lub oleinę palmową w porównaniu z dziećmi karmionymi mieszankami niezawierającymi tego składnika.

Olej palmowy w mleku modyfikowanym – aktualne polskie zalecenia

„Stosowanie oleju palmowego od lat budzi wiele kontrowersji po pierwsze, ze względu na potencjalne zagrożenie lasów tropikalnych (stąd działania mające na celu pozyskiwanie oleju palmowego w sposób zrównoważony), a po drugie, z uwagi na aspekty zdrowotne. Jednak zgodnie ze stanowiskiem Komitetu ds. Żywienia ESPGHAN (2019) nie ma danych uzasadniających unikanie oleju palmowego (przede wszystkim kwasu palmitynowego 16:0), jako źródła tłuszczów w mleku modyfikowanym dla niemowląt.” (Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, 2021)

Aktualne polskie zalecenia opierają się o wnioski zawarte w stanowisku Komitetu ds. Żywienia ESPGHAN z 2019 roku. Mimo wielu przesłanek, mówiących o tym, że mieszanki oparte o olej bądź oleinę palmową mogą mieć znaczący wpływ na przyswajalność tłuszczów i wapnia oraz na dziecięce problemy z wypróżnianiem, ESPGHAN uznała, że wyżej wymienione badania nie są wystarczające do wysnucia wniosku, aby zakazać oleju palmowego w mlekach modyfikowanych lub jego ograniczenia.

Olej palmowy w mleku modyfikowanym — moje wnioski

Ja jednak po przejrzeniu wyżej wymienionych badań, mam trochę inne zdanie na ten temat. Uważam, że badania powinny zostać pogłębione, aby jednoznacznie można było stwierdzić, czy olej palmowy jest bezpiecznym składnikiem mleka modyfikowanego. Niestety od czasu wydania przytoczonego stanowiska przez ESPGHAN (2019 r.), niewiele pod tym względem się nie zmieniło. Nie pojawiły się żadne nowe publikacje, czy regulacje prawne. Producenci nadal mogą dodawać olej palmowy do mleka modyfikowanego. Jednak plusem jest to, że reagują oni na potrzeby klientów. Coraz więcej firm ma w swojej ofercie mieszanki bez dodatku tłuszczu palmowego. Daje to rodzicom możliwość dokonania samodzielnego wyboru tego, czy chcą podawać dziecku mleko modyfikowane z olejem palmowym, czy bez tego składnika.

Może Cię też zainteresować: Mleko modyfikowane początkowe – porównanie składu (ranking)