Samodzielne jedzenie jest ważnym krokiem w rozwoju dziecka. W miarę jak maluch rośnie, rozwija się jego zdolność do jedzenia bez pomocy rodziców. Proces ten wymaga cierpliwości, zrozumienia i odpowiedniego podejścia ze strony opiekunów. Nauka samodzielnego jedzenia, jak każda nowa umiejętność potrzebuje wielu powtórzeń i cierpliwości. Niektóre dzieci bardzo wcześnie opanowują trudną sztukę używania sztućców, inne potrzebują więcej czasu. Jako rodzic możesz wspierać swoje dziecko w procesie nauki oraz motywować je do osiągnięcia samodzielności. Poniżej znajdziesz 10 wskazówek, które pomogą Ci powoli, krok po kroku nauczyć dziecko jeść samodzielnie.
Dlaczego nauka samodzielnego jedzenia jest taka ważna?
Dziecko próbując włożyć sobie jedzenie do buzi, czy to ręką, czy łyżeczką, ćwiczy koordynację ręka – oko. Oznacza to, że maluch uczy się synchronizacji swoich ruchów z tym, co widzi. Koordynacja ruchowo-wzrokowa przydaje się w codziennych czynnościach, takich jak: zabawy manipulacyjne, rysowanie, rzucanie piłką itd. Dlatego tak ważne jest, aby pozwolić dziecku ćwiczyć, nawet podczas jedzenia.
Nauka samodzielnego jedzenia to także wspieranie rozwoju małej motoryki. Dziecko na początku rozszerzania diety, czyli po ukończeniu 6 miesiąca życia potrafi nakryć przedmiot dłonią i zamknąć na nim palce. Maluch między 7 a 8 miesiącem powinien umieć posługiwać się chwytem nożycowym -używać kciuka, przywodzić i odwodzić go od dłoni. W kolejnych miesiącach rozwija się u dziecka także chwyt pęsetowy oraz szczypcowy — te dwa rodzaje utrzymywania przedmiotów w dłoni najbardziej przydają się podczas nauki samodzielnego jedzenia. Pozwalają one utrzymać w dłoni łyżkę oraz chwytać małe kawałki jedzenia paluszkami.
10 skutecznych kroków do nauki samodzielnego jedzenia
- karmienie na 2 łyżeczki – jeśli karmisz dziecko metodą papek, to od samego początku stawiaj przed dzieckiem miseczkę z posiłkiem, a obok połóż kolorową łyżeczkę dla niego. Pozwól maluchowi na zabawę łyżeczką, moczenie jej w zupce itd. Nie karm bezpośrednio ze słoiczka, czy miseczki, którą trzymasz w ręku.
- pozwól jeść rączkami – dotykanie, rozdrabnianie, rozcieranie jedzenia palcami jedzenia to dla malucha nowe niezwykłe doznanie. Pozwól mu poznać jedzenie wszystkimi zmysłami.
- odpowiednia konsystencja posiłków – na początek do samodzielnego jedzenia łyżeczką warto podawać dziecku na tyle gęste i klejące posiłki, aby trzymały się na łyżeczce np. gęsta kaszka, zupa krem, rozgnieciony banan, czy jogurt. Jeśli podajesz kawałki do samodzielnego jedzenia rączkami, powinny być miękkie, podłużne o wielkości Twojego palca. Jeśli natomiast chcesz, aby dziecko próbowało jeść widelcem, kawałki powinny być niewielkie, na jeden kęs, wtedy najłatwiej będzie obsługiwać widelec.
- wygodne sztućce – odpowiednie sztućce to klucz do sukcesu, muszą być wygodne i bezpieczne dla malucha. O ile z widelcem zapewne nie będzie większego problemu, o tyle łyżek trzeba przetestować kilka, aby trafić na tę właściwą.
- zaakceptuj bałagan – samodzielne jedzenie zawsze generuje bałagan. Postaraj się zminimalizować straty — nie zakładaj sobie ani dziecku ładnych ubrań na czas posiłku; przyda się też śliniak z kieszenią lub fartuszek, a na podłogę mata lub cerata, którą później łatwo umyć.
- urozmaicone dania – kolorowe, przyciągające wzrok jedzenie zachęci malucha do sięgnięcia po nie. Postaraj się, aby posiłek nie tylko smakował, ale też ładnie wyglądał.
- wspólne posiłki – przy jedzeniu ważna jest też atmosfera panująca przy stole; unikaj pośpiechu i jedzenia w biegu; wspólne posiłki to dla dziecka także możliwość nauki poprzez obserwację. Od początku warto na swoim przykładzie pokazywać maluchowi, jak powinno się zachowywać przy stole.
- pochwały – chwal, gdy widzisz jak maluch się stara, to świetnie motywuje do dalszych prób
- zachęty – zachęcaj do użycia sztućców; pokaż, że Ty też ich używasz, powiedz np. „Zobacz, mama je jogurt łyżeczką”.
- cierpliwość – to ostatnia, ale chyba najważniejsza kwestia. Do nauki samodzielnego jedzenia przez dziecko potrzeba dużych pokładów cierpliwości. Może być tak, że maluch od razu załapie, o co chodzi i chętnie będzie używał sztućców. Jednak większość maluchów potrzebuje wielu prób, aby nauczyć się obsługi łyżki i widelca.
Czego nie robić podczas nauki samodzielnego jedzenia?
Nauka samodzielnego jedzenia może być czasami frustrująca zarówno dla dziecka, jak i dla rodzica, ale warto pamiętać, że stanowi to istotny etap w rozwoju dziecka. Dlatego też istnieje kilka rzeczy, których nie powinno się robić podczas tego procesu. Oto kilka ważnych wskazówek:
- Nie zmuszaj dziecka do jedzenia: Wprowadzanie nowych pokarmów i umożliwienie dziecku odkrywania nowych smaków jest ważne, ale nie należy go zmuszać do zjedzenia danego posiłku. To dziecko powinno decydować o tym, czy zje posiłek lub ile posiłku zje. Rolą rodzica jest zaproponowanie maluchowi dobrze zbilansowanego posiłku i stworzenie przyjaznej atmosfery przy wspólnym stole.
- Nie przedłużaj posiłków: Maluchy mają krótką uwagę, dlatego też zbyt długie posiłki mogą być dla nich nie tylko nudne, ale także frustrujące. Staraj się dostosować czas posiłków do zdolności koncentracji dziecka, aby uniknąć napięcia i niechęci do jedzenia.
- Nie dawaj jedzenia w nagrodę ani nie odbieraj za karę: Powiązanie jedzenia z nagrodą lub karą może wywołać niezdrową relację z jedzeniem. Dziecko powinno uczyć się, że jedzenie jest ważne dla jego zdrowia i energii, a nie sposobem na otrzymanie nagrody lub uniknięcie kary.
- Nie używaj ekranów podczas jedzenia: Korzystanie z telefonów komórkowych, telewizji lub tabletów podczas posiłków może rozpraszać uwagę dziecka. Tego typu rozpraszacze sprawiają, że jemy automatycznie i nieświadomie, co nie sprzyja budowaniu dobrej relacji z jedzeniem.
- Nie karm dziecka, jeżeli może samo jeść: Dzieci rozwijają zdolność do samodzielnego jedzenia już we wczesnym etapie życia. Oczywiście, w przypadku niemowląt i małych dzieci wymagających pomocy, karmienie jest naturalne. Jednak gdy maluch nabiera zdolności do samodzielnego jedzenia, powinno się go zachęcać do próbowania i samodzielnego manipulowania jedzeniem.
- Unikaj stresujących sytuacji: Stresujące i nerwowe atmosfery wokół stołu mogą wpłynąć na sposób, w jaki dziecko postrzega jedzenie. Unikaj karania, krzyków lub walk podczas posiłków, ponieważ może to powodować, że dziecko zacznie kojarzyć jedzenie z negatywnymi emocjami.
Nauka samodzielnego jedzenia krok po kroku — podsumowanie
Podsumowując, proces nauki samodzielnego jedzenia jest ważnym etapem rozwoju dziecka, który wymaga cierpliwości, zrozumienia i odpowiedniego podejścia ze strony rodziców. Unikaj naciskania na dziecko, daj mu czas na eksplorację i odkrywanie nowych smaków oraz zachęcaj je do samodzielnego jedzenia rączkami lub z pomocą sztućców. Pamiętaj, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie, więc ważne jest, aby wspierać je w tej nauce, unikając stresu i negatywnych skojarzeń z jedzeniem.
