jaki olej dla niemowlaka

Jaki olej dla niemowlaka? Czyli wszystko o tłuszczach w diecie małego dziecka

Tłuszcze są bardzo ważnym składnikiem diety, szczególnie jeśli chodzi o najmłodszych. Głównym źródłem tłuszczów w diecie niemowląt jest mleko mamy lub mleko modyfikowane, których w pierwszym roku życia dziecko spożywa znaczące ilości. Jednak podczas rozszerzania diety warto wprowadzić do jadłospisu dziecka różne rodzaje tłuszczów np. oleje, jako dodatek do posiłków. Jaki olej dla niemowlaka wybrać? Czy musi to być jakiś specjalny olej, czy wystarczą tłuszcze, których używasz na co dzień? Poniżej postaram się wyczerpująco odpowiedzieć na te pytania.

Dlaczego tłuszcze w diecie niemowląt są ważne?

Wielu rodziców boi się dodawania tłuszczów do posiłków dla niemowlaka, ze względu na to, że obecnie tyle mówi się o nadwadze wśród dzieci. Jednak dobrej jakości tłuszcze powinny znaleźć się w diecie dziecka już od samego początku rozszerzania diety. Aktualne zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii Hepatologii i Żywienia Dzieci mówią:

W diecie dzieci do ukończenia 1. r.ż. nie należy ograniczać zawartości tłuszczy jako grupy (poza indywidualnymi wskazaniami) ze względu na ich udział w rozwoju mózgu i funkcji poznawczych. (…) biorąc pod uwagę zawartość składników odżywczych w różnych rodzajach tłuszczów spożywczych, dobrze zbilansowana dieta uzupełniająca u starszych niemowląt i małych dzieci do ukończenia 3. r.ż. powinna zawierać różne rodzaje tłuszczów spożywczych, stanowiących dodatek do pokarmów uzupełniających (np. zupy jarzynowej).

Jak widzisz, w diecie małych dzieci nie powinniśmy unikać tłuszczów, a wręcz przeciwnie. Niemowlęta podczas rozszerzania diety potrzebują ich znacznie więcej niż my dorośli. U niemowląt w wieku 7-11 miesięcy aż ok. 40% energii powinno pochodzić z tłuszczów. W diecie dzieci po pierwszym roku życia również nie należy jakoś znacząco ograniczać ilości spożywanego tłuszczu. U dzieci w wieku 1-3 lata dalej tłuszcze powinny być źródłem około 35-40% energii.

Tłuszcze w diecie dzieci pełnią bardzo ważną rolę, przede wszystkim:

  • są źródłem energii niezbędnej do prawidłowego rozwoju organizmu i utrzymania jego funkcji życiowych,
  • wspierają rozwój i pracę układu nerwowego, mózgu i wzroku niemowlęcia,
  • pomagają wchłaniać z pożywienia witaminy, które są rozpuszczalne w tłuszczach A,D,E,K,
  • są źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT),
  • podczas rozszerzania diety dodatek tłuszczu podnosi kaloryczność posiłków.

 

jaki olej dla niemowlaka wybrać

Rodzaje tłuszczów

Różnego rodzaju tłuszcze znajdziemy w praktycznie każdym spożywanym posiłku. Najbardziej bogate w tłuszcze są: oleje, oliwa, masło, margaryny, nabiał, mięso, tłuste ryby, orzechy, pestki, nasiona, awokado, czy oliwki. Należy jednak pamiętać, że nie każdy rodzaj tłuszczu powinniśmy spożywać na co dzień. Niektóre tłuszcze w nadmiarze wpływają niekorzystnie na nasze zdrowie.

Nasycone kwasy tłuszczowe w diecie dziecka

W naszej diecie i w diecie dzieci powinniśmy ograniczyć  spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych. Znajdziemy je przede wszystkim w produktach pochodzenia zwierzęcego np. w tłustym mięsie, smalcu, śmietanie, czy serach. Ale tłuszcze nasycone to także olej kokosowy i olej palmowy — często wykorzystywane do produkcji np. słodyczy.

Zastąpienie w naszej diecie tłuszczów zwierzęcych, które są bogate w nasycone kwasy tłuszczowe, olejami roślinnymi (z wyjątkiem oleju palmowego i kokosowego) wpływa korzystnie na nasze zdrowie. Przede wszystkim obniża ryzyko powstawania otyłości i chorób z nią związanych m.in. chorób sercowo-naczyniowych.  Polskie normy żywienia zalecają, aby tłuszczów nasyconych spożywać tak mało, jak jest to możliwe. 

Kwasy tłuszczowe nienasycone

Nienasycone kwasy tłuszczone, w przeciwieństwie do nasyconych, powinny być stałą częścią codziennego jadłospisu dziecka. Źródła kwasów tłuszczowych nienasyconych to przede wszystkim produkty pochodzenia roślinnego np. olej rzepakowy, olej lniany, oliwa z oliwek, nasiona, pestki, orzechy, a także tłuste ryby. Te produkty warto codziennie dodawać do posiłków, a wtedy dieta dziecka będzie dobrze zbilansowana. O tym jak dobrze bilansować posiłki pisałam tutaj: Bilansowanie posiłków niemowlaka.

Jak wybrać dobry olej dla niemowlaka?

Idąc do sklepu, widzimy półki zastawione różnymi rodzajami olejów. Jaki olej dla niemowlaka będzie odpowiedni? Przede wszystkim powinniśmy wiedzieć, że oleje roślinne dzielą się ze względu na stopień przetworzenia. W tym wypadku mówimy o olejach rafinowanych i nierafinowanych.

Oleje rafinowane:

  • oczyszczane za pomocą środków chemicznych
  • poddane wysokiej temperaturze, która usuwa zarówno szkodliwe, jak i dobre składniki tłuszczu
  • bez smaku, zapachu i pierwotnej barwy
  • najlepsze do smażenia

Oleje nierafinowane:

  • oczyszczane mechanicznie
  • tłoczone na zimno
  • zawierają cenne składniki odżywcze
  • zachowuje pierwotny zapach, smak i barwę
  • do spożywania na surowo

 

jaki olej dla niemowlaka wybrać

Jaki olej dla niemowlaka?

Najlepszym wyborem będą oleje roślinne, tłoczone na zimno i nierafinowane, a także masło z wysoką zawartością tłuszczu mlecznego oraz miękkie margaryny. Najczęściej polecane tłuszcze dla niemowląt to:

  • oleje roślinne tłoczone na zimno, nierafinowane, krajowe, z kontrolowanych upraw, najlepiej świeżo tłoczone i przechowywane w odpowiednich warunkach np. olej rzepakowy (bezerukowy), olej słonecznikowy, oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia (extra virgin), olej lniany;
  • masło — powinno zawierać minimum 82% tłuszczu mlecznego. Jako że jest to źródło zarówno tłuszczów nasyconych (ok. 54%), jednonienasyconych (ok. 20%) i wielonienasyconych (ok. 3%) oraz do 3% tłuszczów trans, należy je spożywać z umiarem;
  • margaryny miękkie — margaryny z małą zawartością przemysłowo wytwarzanych tłuszczów trans (<2%). Warto tutaj podkreślić, że kiedyś margaryny faktycznie zawierały tłuszcze trans, obecnie w większość produkowanych margaryn kubkowych praktycznie ich nie ma.

Jakich tłuszczów unikać w diecie dziecka?

W diecie niemowlaka (starszaka i dorosłego także) należy unikać:

  • smalcu
  • tłustego mięsa i wędlin, parówek
  • „masła” z małą ilością tłuszczu mlecznego tzw. mixów mlecznych
  • margaryn w kostce
  • potraw smażonych na głębokim tłuszczu
  • fast foodów
  • tłustych wyrobów cukierniczych (pączki, drożdżówki, ciasta, ciasteczka)
  • słodyczy zawierających tłuszcz palmowy
  • słonych przekąsek (paluszki, czipsy, krakersy)

Więcej o produktach, których należy unikać w diecie niemowlaka możesz poczytać w poradniku Rozszerzanie diety w 6 krokach, gdzie szerzej opisałam zarówno produkty niebezpieczne dla zdrowia małego dziecka, jak i te, które z różnych powodów, po prostu nie są zalecane w diecie niemowląt.

 

Ile tłuszczu powinno spożywać niemowlę?

W pierwszym półroczu życia dziecka tłuszcz powinien stanowić od ok. 50 do 55% całodziennej puli energetycznej. Tłuszcz ten oczywiście powinien pochodzić z mleka mamy lub modyfikowanego.

Po 6 miesiącu udział tłuszczu w diecie dziecka powinien spaść do ok. 40 % całodziennej energii pobieranej z pożywienia. Nie zapominając o tym, że znakomita większość tego tłuszczu w dalszym ciągu powinna pochodzić z mleka, które maluch spożywa.

Podczas rozszerzania diety, należy dbać także o odpowiednią ilość tłuszczu dostarczanego z pożywieniem. Do posiłków, które same w sobie nie zawierają tłuszczu (np. warzywa, owoce, kasze), warto po ugotowaniu dodać kilka kropli dobrej jakości oleju lub wiórek masła.

Jeśli używasz gotowych produktów dla niemowląt np. kaszek, czy słoiczków – zawsze sprawdzaj, czy w swoim składzie mają dodany tłuszcz. Jeśli nie, możesz go dodać samodzielnie. Dzięki temu witaminy, które są rozpuszczalne w tłuszczach, zawarte w posiłku, będą miały szansę się wchłonąć, a maluch otrzyma pełnowartościowy posiłek.

Jaki olej dla niemowlaka — podsumowanie

Jak widzisz, wybór odpowiedniego oleju dla niemowlaka to nie lada wyzwanie. Jednak mam nadzieje, że ten wpis rozjaśnił Ci co nieco i odpowiedział na pytanie, jaki olej dla niemowlaka będzie najlepszy. Pamiętaj, że tłuszcz w diecie małego dziecka odgrywa ogromną rolę i nie należy go pomijać.

 


Źródła:

  • Normy żywienia populacji Polski, Mirosław Jarosz, Instytut Żywności i Żywienia, 2020
  • Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria. 2021
  • Karmienie Piersią. Stanowisko PTGHiŻD Standardy medyczne Pediatria 1/2016

 

5 komentarzy dla “Jaki olej dla niemowlaka? Czyli wszystko o tłuszczach w diecie małego dziecka”

  1. Serdecznie dziękuję za ten wpis, całkowicie rozjaśnia olej w słoiczkach dla dzieci. Pozdrawiam

  2. Jaki olej będzie odpowiedni do smażenia dla rocznego dziecka, bo już naprawdę zgłupiałam. Będę wdzieczna za odpowiedź. Pozdrawiam.

Komentarze zamiknięte.