bilansowanie posiłków niemowlaka

Bilansowanie posiłków niemowlaka

Żywienie dziecka w pierwszym roku życia to nie tylko dostarczenie mu energii i wszystkich niezbędnych składników odżywczych. To przede wszystkim nauka nowych umiejętności, próbowanie i poznawanie różnych smaków oraz kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Jak to zrobić, aby dziecko przy okazji otrzymało wszystko, co jest mu potrzebne do prawidłowego rozwoju? Jak powinno wyglądać prawidłowe bilansowanie posiłków niemowlaka w czasie rozszerzania diety?

Pierwsze 6 miesięcy karmienia niemowlaka

Tym, do czego powinniśmy dążyć jest wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka. Oczywiście, częściowe czy krótsze karmienie piersią również jest korzystne dla dziecka. Jeśli dziecko z jakiegoś powodu nie może być karmione piersią, zalecane jest podawanie mleka modyfikowanego początkowego. Karmienie wyłącznie mlekiem modyfikowanym lub karmienie mieszane, również całkowicie pokrywa zapotrzebowanie dziecka na składniki odżywcze w pierwszym półroczu życia dziecka, jeśli karmimy malucha na żądanie.

 

wyłączne karmienie piersią przez 6 miesięcy

Rozszerzanie diety po 6 miesiącu

Dlaczego rozszerzanie diety po 6 miesiącu jest tak ważne? Około 6 miesiąca życia powinny zacząć się pojawiać oznaki gotowości do rozszerzania diety. Więcej na ten temat możesz przeczytać w artykule: Oznaki gotowości do rozszerzania diety. Jeśli zauważyliśmy, że dziecko jest gotowe na spożywanie innych posiłków niż samo mleko, zaczynamy rozszerzanie diety.

Pierwszy tydzień rozszerzania diety

W pierwszym tygodniu rozszerzania diety zazwyczaj proponujemy dziecku pojedyncze produkty. Sprawdzamy jak dziecko reaguje, czy jest w ogóle zainteresowane posiłkiem. Czy otwiera buzię na widok zbliżającej się łyżeczki (tradycyjny model rozszerzania diety). Czy bierze kawałki jedzenia do rączki i próbuje włożyć je do buzi (metoda BLW). Na tym etapie posiłek proponujemy ok. 30-60 minut po karmieniu piersią lub mlekiem modyfikowanym. Możemy zacząć od 1-2 posiłków dziennie. Czyli 1-2 razy dziennie po karmieniu mlekiem proponujemy dziecku pojedyncze smaki. Zazwyczaj są to warzywa np. marchewka, brokuł, dynia, ziemniak lub owoce np. jabłko, gruszka, śliwka, banan itp.

Od początku rozszerzania diety proponujemy dziecku również wodę do picia. Najlepiej w otwartym kubeczku, aby maluch nauczył się prawidłowej techniki picia. Nie chodzi nam o to, by dziecko od początku piło duże ilości wody, ale o to, by już zaczęło naukę nowej umiejętności, jaką jest picie z kubeczka. Woda dla niemowląt powinna być niskozmineralizowana (zawierająca poniżej 500 mg składników mineralnych w 1 litrze wody).

 

bilansowanie posiłków niemowlaka po 6 miesiącu

Pierwszy miesiąc rozszerzania diety

W kolejnych tygodniach rozszerzania diety staramy się wprowadzić 2 regularne posiłki w ciągu dnia. Może to być śniadanie i obiad lub drugie śniadanie i obiad albo obiad i kolacja. Dalej proponujemy posiłki stałe między karmieniami mlekiem. Nie zamieniamy karmienia piersią/mlekiem modyfikowanym na posiłek stały. Na tym etapie staramy się, aby posiłki to nie były już same warzywa, czy owoce, ale by były bardziej różnorodne, kaloryczne oraz  zawierały produkty bogate w żelazo np. mięso, ryby, jajko, czy nasiona roślin strączkowych.

Jeśli nie wiesz jakie produkty po kolei wprowadzać do diety niemowlaka, pomocny może być mój Jadłospis na pierwsze 30 dni rozszerzania diety, w którym krok po kroku przechodzimy od prostych jedno i dwuskładnikowych posiłków do bardziej złożonych dań.

jadłospis na pierwsze 30 dni rozszerzania diety

„Każdego dnia jadłospisu dziecko próbuje czegoś nowego, odkrywa inny smak. Zaczyna się od pojedynczych warzyw (w jadłospisie jest dokładny opis jak powinno się je przyrządzić co okazało się bardzo potrzebne) i stopniowo w logiczny sposób dania stają się coraz bardziej złożone. Jadłospis nadaje się zarówno jeśli decydujecie się na blw jak i na metodę tradycyjna. Kończymy dopiero pierwszy miesiąc planu a lista produktów które je moje dziecko jest dosyć obszerna i nie wymienię wszystkiego z pamięci!” Mama Norberta

Bilansowanie posiłków niemowlaka w kolejnych miesiącach

Czy liczyć kalorie i makroskładniki?

W pierwszym roku życia dziecka głównym źródłem składników odżywczych i energii jest stale mleko mamy i/lub mleko modyfikowane. Ilość wypijanego przez dziecko mleka jest bardzo zmienna, jednego dnia maluch wypija więcej, następnego mniej. Ciężko jest więc określić ile dokładnie kalorii i składników odżywczych dostarczamy dziecku wraz z mlekiem. O ile da się to mniej więcej sprawdzić przy karmieniu mieszanką, o tyle u dziecka karmionego piersią jest to niemożliwe do stwierdzenia.

Kolejną kwestią jest też dynamiczny rozwój takiego maluszka. U niemowląt zmiany w rozwoju zachodzą bardzo szybko, a wraz z nimi zmienia się również zapotrzebowanie na kalorie. Dlatego planując jadłospis dla niemowlaka nie wyliczamy dokładnie ile jakich składników potrzebują, a trzymamy się za to kilku prostych zasad, które opiszę poniżej.

Różnorodność i proporcje – talerz żywieniowy

Talerz żywieniowy to taka piramida żywienia, tylko w prostszej, bardziej praktycznej formie. Talerz żywieniowy pokazuje nam, jakie grupy produktów w jakich proporcjach powinny znaleźć się na naszym (i dziecka) talerzu.

Czyli musimy pamiętać, by na talerzu znalazły się:

  • warzywa i owoce (świeże, mrożone, suszone)
  • produkty białkowe np. chude mięso, ryby, jajko, nasiona roślin strączkowych, orzechy, nabiał
  • produkty węglowodanowe np. kaszka, płatki, ryż, makaron, pieczywo, ziemniaki
  • dobre tłuszcze np. oleje tłoczone na zimno, prawdziwe masło, orzechy

Jeśli zadbasz o to, by w każdym głównym posiłku znalazły się różnorodne produkty z tych grup, to dieta Twojego dziecka będzie naprawdę dobrze zbilansowana 🙂

 

bilansowanie posiłków niemowlaka talerz żywieniowy

 

Zasada podziału odpowiedzialności

Pamiętaj jednak, że Ty odpowiadasz za to jak wygląda przygotowany posiłek i proponujesz go dziecku. A dziecko decyduje, co z tego posiłku zje, ile zje i czy w ogóle zje. Dzieci tak jak dorośli mają zmienny apetyt. Może się okazać, że Ty przygotujesz świetnie zbilansowany różnorodny posiłek, a maluch zje tylko ziemniaka, a resztę wyrzuci. Nie martw się wtedy, niemowlak na pewno nadrobi potem mlekiem.

Możesz reagować na takie wybiórcze jedzenie na bieżąco dopasowując pozostałe posiłki. Jeśli widzisz, że dziecko na śniadanie zjadło sam chleb, a dodatki zrzuciło, do obiadu dodaj więcej warzyw i produktów białkowych. Jeśli dziecko z obiadu zjada samo mięso, do kolacji nie podawaj mięsa, tylko np. pieczywo z pastą warzywną i warzywami w kawałkach.

Samoregulacja, głód i sytość

Zasada podziału odpowiedzialności mówi o tym, aby zaufać dziecku w kwestii jedzenia. Pozwolić mu samodzielnie zdecydować czy zje posiłek, co z tego posiłku wybierze i ile zje. Dzięki temu dzieci uczą się rozpoznawać sygnały swojego ciała. Gdy są głodne potrafią zjeść porcję większą niż dorosły, kiedy nie czują głodu, po prostu odmawiają posiłku. To bardzo ważne, jeśli chodzi o kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych i późniejszą relację z jedzeniem. Pamiętaj, że apetyt dziecka może być bardzo zmienny i nie powinno nas to martwić, chyba że niechęć do jedzenia trwa już dość długo. Wtedy należy skonsultować się z lekarzem i poszukać przyczyny braku apetytu.

Kaloryczność i gęstość odżywcza

Mówiąc o jedzeniu dla niemowląt warto wspomnieć o tym, że posiłki dla maluchów powinny być zarówno wysokokaloryczne, jak i gęste odżywczo. Dlaczego? Ponieważ w żołądku niemowlaka jest bardzo mało miejsca, a jego potrzeby żywieniowe są bardzo duże. Dlatego warto postarać się, aby dania dla niemowlaka zawierały produkty gęste odżywczo i kalorycznie. Same warzywa, owoce, czy kaszki to produkty niskokaloryczne. Dlatego po tym pierwszym etapie próbowania nowych smaków należy wprowadzić pełnowartościowe posiłki bogate w żelazo, zawierające białko, tłuszcze i węglowodany złożone.

Żelazo

Niemowlęta około 6 miesiąca życia to grupa najbardziej narażona na niedobory żelaza. Niemowlę po urodzeniu posiada zapasy żelaza, które zgromadziło podczas życia płodowego. Te zapasy z czasem się powoli wyczerpują. Co prawda zarówno mleko mamy, jak i modyfikowane dostarcza pewne niewielkie ilości żelaza. Nie są to jednak ilość całkowicie zaspokajające potrzeby niemowlaka. Dlatego od początku rozszerzania diety należy proponować dziecku porodukty bogate w żelazo takie jak: mięso, jaja, ryby, strączki, zielone warzywa, zmielone nasiona i pestki. Więcej na temat tego składnika przeczytasz w artykule: Żelazo w diecie niemowlaka.

Dobre tłuszcze

W diecie niemowlaka nie powinno zabraknąć dobrych tłuszczów. Są one przede wszystkim źródłem energii niezbędnej do prawidłowego rozwoju. Pomagają wchłaniać z pożywienia witaminy, które są rozpuszczalne w tłuszczach. Są także źródłem cennych niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Jakie tłuszcze powinny znaleźć się na talerzu niemowlaka? Na przykład: oleje tłoczone na zimno, czy prawdziwe masło dobrej jakości. Źródłem dobrych tłuszczów mogą też być orzechy (w formie masła orzechowego), zmielone nasiona i pestki, ryby, czy awokado.

Przykładowy jadłospis dla niemowlaka na 7 dni

Jeśli dalej nie masz pewności jak powinny wyglądać posiłki Twojego dziecka, nie jesteś pewna jak je bilansować lub do tej pory podawałaś tylko słoiczki i nie wiesz jak gotować dla niemowlaka, pomocny może być mój Tygodniowy jadłospis dla dziecka 7-12 miesięcy. Znajdziesz w nim cenne wskazówki dotyczące rozszerzania diety oraz plan posiłków na 7 dni wraz z 21 prostymi przepisami i listami zakupów.

jadłospis dla dziecka 7-12 miesiecy

Podsumowanie – na co zwrócić uwagę przy bilansowaniu posiłków niemowlaka

Najważniejsze w bilansowaniu posiłków dla niemowlaka to RÓŻNORODNOŚĆ. Przy różnorodnej diecie, gdzie codziennie występują różne grupy produktów, nie trzeba się martwić o niedobory. Zadbaj o to, by na talerzu Twojego dziecka (i przy okazji Twoim) zawsze znalazły się warzywa i/lub owoce. Pamiętaj, że mleko nadal jest bardzo ważną częścią diety niemowlaka, a posiłki są jej uzupełnieniem. Do picia oprócz mleka podawaj tylko wodę. Soki, herbatki i kompoty zostaw na później. Na tym etapie słodkie napoje nie są wskazane, gdyż mogą zmniejszać apetyt maluszka.

 

Jeśli masz jeszcze jakieś pytania dotyczące bilansowania posiłków niemowlaka, napisz w komentarzu — napewno na nie odpowiem 🙂

 

Może Cię zainteresować:

Rozszerzanie diety. Wszystko, co musisz wiedzieć na początek

 


Źródło:

  • Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria. 2021
  • Karmienie Piersią. Stanowisko PTGHiŻD Standardy medyczne Pediatria 1/2016
  • WHO, Infant and young child feeding, 2018, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infant-and-young-child-feeding
  • NHS, Foods to avoid giving babies and young children, https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/foods-to-avoid-giving-babies-and-young-children/
  • NHS, Your baby’s first solid foods, https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/solid-foods-weaning/
  • UNICEF Feeding your baby: 6–12 months, https://www.unicef.org/parenting/food-nutrition/feeding-your-baby-6-12-months?fbclid=IwAR224wCMLjWJ9veQnuIeP7JKi_lXI24Us20H94VI8sEcpGEefrCA_koBFJY
  • APP, Infant Food and Feeding, https://www.aap.org/en-us/advocacy-and-policy/aap-health-initiatives/HALF-Implementation-Guide/Age-Specific-Content/Pages/Infant-Food-and-Feeding.aspx?fbclid=IwAR2Btc4PmXgagbUwbwsH5-cui6f3kWMN0Dm37-2JEFRnPMayW48jfoTHc-M

 

 

19 komentarzy dla “Bilansowanie posiłków niemowlaka”

  1. jak ulozyc dziecku menu biorac pod uwage rozne miesa , ryb , zoltko . czy ryba i zupka z zoltkiem raz w tygodniu wystarczy a pozostale dni miesko ?dziecko 7 mc

    1. Asia, jeśli chodzi Ci o częstotliwość podawania tych produktów w daniach obiadowych, to ja zazwyczaj planuję w ten sposób: 3 razy w tygodniu mięso, 2 razy ryba, 2 razy jajko/strączki.

  2. Czy mogę prosić o radę ?
    Karmię moja mała (9msc) mieszanie, tzn dostaję mleko mm czasami w nocy i do kaszek typu gerber bez cukru (chyba będziemy je odstawiać bo nie zjada ich chętnie w przeciwieństwie do zbożowych z owocami. Dostaję 3 posiłki, śniadanie kaszka z owocami, obiad mięso lub ryba lub jajko z warzywami na parze. Kolacja kaszka na mm lub zwykła. Ostatnio do kaszki daję jogurt . Czy mam jej jakoś dorzucać coś do diety ? W ciągu dnia zje ze dwa lub 3 razy pierś. Czasami dostanie chrupka kukurydzianego. Co mogę jej jeszcze zaproponować ?

    1. Lidka, zaproponowałabym coś innego na śniadanie lub kolacje. Kaszka 2 razy dziennie, to trochę za dużo wg mnie. Może jakieś placuszki, omlet, jajecznica, pieczywo z jakąś pastą itp.? A zamiast chrupków dałabym świeże owoce, na które właśnie mamy sezon 🙂

      1. W przypadku ziół nie ma jakiś konkretnych zaleceń, osobiście nie podałabym dziecku poniżej 3 roku życia.

  3. Witam, zaczeliśmy właśnie rozszerzanie diety (syn dopiero co skończył 6 miesięcy) i zastanawiam się czym teraz dopajać. Jest na piersi, więc do tej pory nie podawaliśmy wody. Czy dopajać jeszcze z piersi czy jak chce pić, to przerzucać już go na wodę?

    1. Najlepiej od początku rozszerzania diety wprowadzić naukę picia wody z kubeczka i proponować wodę przy każdym posiłku. Woda do picia nie zastępuje dziecku mleka, chodzi o naukę nowej umiejętności, wypicie dosłownie kilku łyczków, więc mleko podawaj tak jak dotychczas na żądanie.

  4. Co proponujesz przy skazie białkowej? Na co musimy uważać przy rozszerzaniu diety? Możemy bezpiecznie zamienić białko?

    1. Jeśli macie potwierdzoną alergię na białka mleka krowiego, nie należy wprowadzać podczas rozszerzania diety mleka krowiego ani nabiału (chyba, że alergolog zaleci zrobienie prowokacji). Mleko krowie w posiłkach, czy przetwory mleczne możesz zamieniać na napoje roślinne (oprócz ryżowego, które nie jest zalecane) i/lub jogurty roślinne. Uważać trzeba na mleko kozie – może uczulać tak samo jak krowie.

  5. Witam, chciałabym się poradzić. Syn ma prawie 9 miesięcy i właśnie wprowadziłam mu 4 posiłek. Oprócz tego jest na piersi. Do tej pory zwykle mu dawałam posiłek stały ok. 2,5-3h po piersi i wypadało to tak naprzemiennie, ale teraz nie bardzo się tak da i dzisiaj drugie śniadanie przesunęło bardziej karmienie piersią. Jest to ok?Jak postępować? Czy patrzeć na to aby posiłki stałe były regularne, a pierś, jeśli dziecko zażąda, to dać? Jest ok jeśli będzie mi miał pierś tylko 2-3x na dzień (przy czym zawsze ma rano i przed spaniem) i raz w nocy?

    1. Proszę o odpowiedź. Syn ma prawie 10 miesięcy. Pije z piersi 2 razy na dzień. Rano i wieczorem. Poza tym raz w nocy. Jest to ok? Je 4 posiłki dziennie, raczej ładnie.

      1. Pani Hanno, moim zdaniem tych karmień piersią jest bardzo mało. Wygląda to tak, jakby już Pani stopniowo odstawiała dziecko od piersi. Do około 10 msc posiłki stałe proponujemy dziecku 30-60 minut po karmieniu piersią, a widzę po wcześniejszym komentarzu, że w 9 miesiącu kp zostało zastąpione już posiłkami. W tym momencie, jeśli nie chce Pani rezygnować z kp, najlepiej byłoby częściej przystawiać dziecko do piersi, żeby z niej nie zrezygnowało i karmić na żądanie (wtedy kiedy dziecko chce i ile chce).

  6. Proszę o poradę, córka ma 10,5 miesiąca. Jesteśmy na etapie odstawiania od piersi. Karmię ją piersią tylko w nocy, przed snem i jak się wybudza w nocy (łącznie wychodzą jakieś 3 do 4 kp). Na śniadanie dostaje przeważnie kaszki, komosę ryżową etc na mleku krowim czasem na modyfikowanym (modyfikowane je niechętnie), drugie sniadanie różnie np. Jogurt naturalny z sezonowymi owocami, następnie obiad np. Pierś z kurczaka z warzywami na parze, w międzyczasie jakas przekąska owoce lub jakies warzywko i kolacja np. babeczki owsiane, kanapki z twarogiem i warzywami itp. Karmienie piersią chce zastąpić mm podanym z kubka ze słomką. Czy mm podane jedynie na noc w kubku i do śniadania do kaszki wystarczy? Czy mogę podawać mleko krowie jako dodatek do posiłku 2x dziennie? Bardzo proszę o odpowiedz.

  7. Jak pogodzic podawanie w posilkach produktow bogatych w wapn i w zelazo, zeby jednoczesnie nie zubozyc zrodel wapnia, ale tez nie ogrsniczac wchlaniania zelaza?

    1. Jeśli zależy Ci na lepszej przyswajalności żelaza, to najlepiej rozdzielić posiłki z wapniem od tych zawierających żelazo. A jeśli podajesz źródła wapnia i żelaza w jednym posiłku, to zadbaj o to, by znalazło się tam też źródło witaminy C, które poprawia przyswajalność żelaza.

  8. Dzień dobry,
    ja mam pytanie co najlepiej podać dziecku na kolację żeby dobrze spało?
    Córeczka ma 11 miesięcy i nigdy nie podawałam jej mleka modyfikowanego ani produktów z mm typu kaszki, czy kleiki. Dzisiaj kupiłam pierwszą mieszankę zbóż ale też bez mleka. Czy warto na tym etapie wprowadzać w ogóle mm? jakoś nie mogę się do niego przekonać….
    pozdrawiam,
    Agnieszka

  9. Dzień dobry,
    Od kiedy zastępować mleko posiłkiem stałym? Za chwilę rozpoczynamy rozszerzanie diety. Wiem, że na początku nie zastępuję mleka, a posiłki podaję między karmieniami. Kiedy należy to zmienić?

    1. Około 9-10 miesiąc można zmienić kolejność posiłków i najpierw podawać posiłek stały, a potem mleko do popicia.

Komentarze zamiknięte.