Ukończenie pierwszego roku życia to przełomowy moment w życiu maluszka. Od teraz jego tempo wzrostu nieco spowolni, a maluch stanie się coraz bardziej aktywny. Odpowiednio zbilansowany jadłospis rocznego dziecka powinien zapewniać energię potrzebną do eksploracji świata oraz witaminy i składniki mineralne konieczne do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Jak powinien wyglądać jadłospis rocznego dziecka? Na co zwrócić szczególną uwagę?
Co zmienia się po roczku?
W pierwszych miesiącach życia dziecka mleko mamy jest dla niego wystarczającym pokarmem. Z czasem, gdy maluch rośnie i się rozwija, zmienia się jego zapotrzebowanie nie tylko na energię, ale również na witaminy i składniki mineralne. Dlatego po 6 miesiącu zaczynamy wprowadzać produkty uzupełniające do diety dziecka, czyli rozpoczynamy rozszerzanie diety.
Po 1. roku życia wzrasta zapotrzebowanie m.in. na wapń, witaminę D i sód, a zmniejsza się zapotrzebowanie na żelazo, które do tej pory było kluczowe. Zmiany te wynikają z naturalnych potrzeb rozwijającego się organizmu, dlatego tak ważna jest prawidłowo skomponowana dieta.
Wiele mam po 1. roku życia dziecka decyduje się na zaprzestanie karmienia piersią z powodu powrotu do pracy po urlopie macierzyńskim (choć zalecane jest karmienie piersią przez minimum 2 lata). Po roku również niektóre dzieci rezygnują z picia mleka modyfikowanego. Oznacza to, że teraz energia i wszystkie składniki odżywcze będą pochodzić z produktów stałych. Dlatego jadłospis rocznego dziecka powinien być komponowany z należytą uwagą, z uwzględnieniem wszystkich grup produktów bogatych w kluczowe składniki odżywcze. Pamiętaj, że różnorodna dieta zmniejsza ryzyko powstawania niedoborów.
Jadłospis rocznego dziecka a karmienie piersią
Zgodnie z oficjalnymi zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), karmienie piersią powinno być kontynuowane przez minimum 2 lata. Faktem natomiast jest, że w praktyce karminie piersią trwa krócej – zazwyczaj tak długo, jak długo mama i dziecko odczuwają taką potrzebę. I nie ma w tym nic złego. Jak natomiast karmienie piersią ma się do jadłospisu rocznego dziecka? Po ukończeniu pierwszego roku życia dziecko może jeść większość pokarmów, które je dorosły. Metody rozszerzania diet niemowląt kładą szczególny nacisk na to, by na talerzu malucha lądowały takie same produkty, jak na talerzu rodziców. Po pierwszym roku życia może się również zmieniać proporcja karmienia piersią w stosunku do „normalnych” posiłków. Mleko mamy stopniowo powinno schodzić na drugi plan i być zastępowane innymi produktami. Wtedy jadłospis rocznego dziecka w większym stopniu będzie bazować na stałych produktach niż na mleku matki.
Jadłospis rocznego dziecka a karmienie mlekiem modyfikowanym
W przypadku karmienia mlekiem modyfikowanym sytuacja wygląda podobnie jak przy karmieniu piersią. Mleko modyfikowane powinno być stopniowo zastępowane pokarmami stałymi, które wprowadzamy do diety dziecka. Aktualne zalecenia żywieniowe mówią, że jeżeli dieta malucha jest urozmaicona i prawidłowo zbilansowana, nie ma potrzeby podawania mleka modyfikowanego po skończonym 1 roku życia.
Jeżeli jednak decydujemy się na pozostanie przy mleku modyfikowanym, odstawienie nie jest możliwe lub wynika z potrzeb dziecka, nie ma konieczności zmiany typu mieszanki z mleka następnego 2 na mleko „junior”. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Mleko po pierwszym roku życia.
Warto również pamiętać o tym, że odstawienie butelki ze smoczkiem będzie najkorzystniejsze dla malucha w okolicy 12-15 miesiąca życia. Odkładanie w czasie tego momentu może skutkować wadami w zgryzie, osłabiać napięcie w kompleksie ustno-twarzowym, a także powodować wady wymowy w przyszłości.
Może Cię zainteresować: Czy to już niejadek?
Dieta dziecka po roku — na co zwrócić uwagę?
Komponując jadłospis rocznego dziecka warto zwrócić uwagę na kilka aspektów. Pierwszym z nich jest przede wszystkim odpowiednia ilość energii, niezbędna do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Z każdym miesiącem życia dziecka jego organizm potrzebuje więcej energii, aby pokryć zapotrzebowanie związane ze wzrostem. Zalecana wartość energetyczna diety w tym okresie to około 1000 kcal (ok. 83 kcal/1 kg masy ciała).
Kolejnym ważnym aspektem jest urozmaicenie. Jadłospis rocznego dziecka powinien zawierać produkty ze wszystkich grup piramidy zdrowego żywienia (warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, mleko i produkty mleczne, jaja, mięso i ryby oraz zdrowe tłuszcze) w odpowiedniej proporcji. Pierwsze lata życia dziecka są czasem naturalnej ciekawości malucha do poznawania świata. Warto więc zaszczepić w nim chęć do warzyw, owoców, niesłodzonego nabiału czy zwykłej wody.
Dieta dziecka po roku — na które produkty nadal uważać?
Chociaż roczne dziecko może już jeść niemal wszystko, w jego diecie wciąż warto ograniczać niektóre produkty. Do tej grupy należą przede wszystkim słodycze i cukier, słone przekąski, wysokoprzetowrzoną żywność, słodkie gazowane napoje. Moment wprowadzenia tych produktów do diety warto odłożyć jak najpóźniej w czasie ze względu na ryzyko nadwagi i otyłości w późniejszych latach. Nadal nie jest wskazane również dosalanie potraw dziecka. Natomiast w tym czasie można już rozszerzać jadłospis o słone produkty (oliwki, sery, kiszonki, suszone pomidory), które pomogą pokryć większe zapotrzebowanie na sód w tym okresie.
Jadłospis rocznego dziecka powinien być przede wszystkim łatwostrawny, dlatego dalej niezbyt często powinny się w nim znajdować tłuste, smażone potrawy. Nadal unikamy surowego mięsa, surowych ryb, niedogotowanych jajek, niepasteryzowanych produktów mlecznych oraz grzybów leśnych ze względu na możliwość zatrucia.
Wędliny i podroby są także stale produktami zakazanymi dla roczniaka. Zgodnie z aktualnymi zaleceniami żywieniowymi, wprowadzamy do diety dziecka dopiero po 3 roku życia. Także podawanie napoju ryżowego (do 5. roku życia) oraz herbatki koperkowej (do 4. roku życia) jest nadal niewskazane. Wynika to z braku dowodów na bezpieczeństwo stosowania tych produktów w diecie maluszka.
Jadłospis rocznego dziecka — ile posiłków?
Aby osiągnąć odpowiednią ilość energii i składników odżywczych, jadłospis rocznego dziecka powinien składać się z 4-5 posiłków (najlepiej 5). Warto w tym okresie dbać również o ustalenie stałych godzin jedzenia. Właśnie teraz zaczyna kształtować się metabolizm i nawyki malucha, które w przyszłości pomogą uchronić go od nadwagi i otyłości. Ważna jest również wielkość porcji. Lepiej podać mniej i później dołożyć, niż nakładać od razu zbyt dużą ilość jedzenia w stosunku do możliwości malucha.
Konsystencja posiłków dla rocznego dziecka
Tradycyjne rozszerzanie diety niemowlaka, zakłada, że dzieci powinny jeść posiłki w postaci papek, potem grudek, a na końcu kawałków. W związku z tym, w teorii roczne dziecko powinno już radzić sobie z różnymi strukturami. Konsystencja posiłków w jadłospisie rocznego dziecka swobodnie może przypominać konsystencję posiłków osób dorosłych, jednak warto pamiętać, że brzuszek malucha nadal ma specjalne wymagania. Konsystencja posiłków w jadłospisie rocznego dziecka dalej powinna być dostosowana do jego umiejętności, ale powinna też wspierać rozwój żucia i gryzienia. Nadal należy zwracać uwagę na produkty mogące spowodować zadławienie i kroić je w odpowiedni sposób. Listę produktów, którymi maluch łatwo może się zadławić znajdziesz we wpisie: BLW a zadławienie.
Jak powinien wyglądać jadłospis rocznego dziecka? (talerz żywieniowy)
Modelowy talerzyk dla malucha powinien uwzględniać produkty będące źródłem białka, węglowodanów i zdrowych tłuszczów. Połowę objętości talerza, podobnie jak u dorosłych, powinny stanowić warzywa i owoce. Jedną ćwiartkę na talerzu powinny zajmować pełnoziarniste produkty zbożowe (kasze, makarony, pieczywo, ryż). Drugą – produkty będące źródłem białka (mięso, ryby, mleko i produkty mleczne, jaja). Pamiętajmy również o dodatku tłuszczu, takiego jak oliwa z oliwek lub masło.
Może Cię zainteresować: Mleko po pierwszym roku życia
