To całkowicie normalne, że dziecko może mieć różny apetyt i jednego dnia zjeść mniej lub więcej niż zazwyczaj. Jednak przedłużający się brak apetytu u dziecka to sygnał dla rodziców, aby bacznie obserwować malucha. Skąd bierze się zmniejszenie apetytu u dzieci? Jakie mogą być skutki braku apetytu? Co można zrobić, aby pomóc dziecku?
Przyczyny utraty apetytu u dziecka
Brak apetytu jest bardzo szerokim objawem, dlatego na samej jego podstawie ciężko jest określić przyczynę. Pogorszenie apetytu najczęściej występuje przy różnego rodzaju infekcjach. Może być to przeziębienie, grypa, czy inne typowe infekcje wieku dziecięcego. Dlatego warto sprawdzić, czy dziecko nie ma podwyższonej temperatury i innych objawów. Mogą one jednak nie występować w infekcjach układu moczowego, czy chorobach pasożytniczych — tutaj konieczna jest głębsza diagnostyka.
U najmłodszych słabszy apetyt możemy zaobserwować przy okazji ząbkowania lub skoków rozwojowych. To całkowicie normalne, że dziecko nie ma apetytu, kiedy wyżynają mu się zęby lub właśnie wchodzi nowy etap rozwojowy.
Do innych przyczyn przedłużającego się braku apetytu u dzieci należą choroby układu pokarmowego. Brak chęci do jedzenia występuje często w biegunkach, szczególnie przebiegających z odwodnieniem i gorączką. Brak apetytu może też przepowiadać zapalenie wyrostka robaczkowego. Wśród przyczyn zdrowotnych można wyróżnić także choroby metaboliczne, czy zaburzenia neurologiczne.
Kolejną z przyczyn braku apetytu u dziecka mogą być zaburzenia karmienia takie jak neofobia żywieniowa, czy wybiórczość pokarmowa. W obu tych przypadkach dzieci odmawiają jedzenia wybranych pokarmów, co sprawia, że ich dieta jest mocno ograniczona.
Warto też wziąć pod uwagę czynniki psychologiczne. Pogorszenie nastroju, smutek czy lęk mogą zmniejszać apetyt u dziecka. Ważne jest, aby obserwować zachowanie i nastrój dziecka. Szczególną uwagę należy skupić na dzieciach wycofanych, skrytych, po trudnych przejściach. Konflikty między rodzicami, brak przyjaznej atmosfery w domu, brak poczucia bezpieczeństwa również są czynnikami predysponującymi do utraty apetytu przez dziecko.
Skutki braku apetytu u dziecka
Krótkotrwały brak apetytu i ograniczenie jedzenia sprzyja wystąpieniu osłabienia, zmęczenia, zaburzeń koncentracji. Dziecko, które je niewiele nie ma energii do zabaw. W dłuższym czasie brak apetytu u dziecka zwiększa ryzyko poważnych zaburzeń. Wzrasta ryzyko wystąpienia hipoglikemii, która może skutkować omdleniem. Niewystarczające spożycie składników odżywczych, witamin i minerałów prowadzi do niedoborów pokarmowych. W efekcie zostaje zahamowany rozwój organizmu oraz wzrost. U dziecka zmniejsza się również masa ciała — w tym masa mięśni szkieletowych. Mogą pojawić się negatywne objawy ze strony układu nerwowego, pokarmowego, krwionośnego czy wzroku. Obniżyć może się także nastrój dziecka — może stać się apatyczne, smutne, nerwowe. Skutki przewlekłego niedożywienia mogą powodować trwałe zmiany w organizmie dziecka. Dlatego ważna jest bardzo szybka reakcja ze strony rodziców i specjalistów.
Brak apetytu u dziecka — jakie badania warto zrobić?
Aby znaleźć przyczynę długotrwałego braku apetytu, należy wykonać szeroką diagnostykę. W pierwszej kolejności warto wykonać morfologię krwi. Szczególnie ważne są czerwone krwinki (informujące o anemii) i białe krwinki (kluczowe przy infekcjach). W przypadku podejrzenia niedokrwistości warto uzupełnić badanie o oznaczenie żelaza i ferrytyny. Przy infekcjach i biegunkach pomocne są parametry elektrolitowe — sód, potas. Wskaźniki stanu zapalnego takie jak CRP i OB także są przydatne przy zakażeniach. Dobrym uzupełnieniem jest badanie moczu, szczególnie pod kątem występowania bakterii. Z kolei badanie kału może pomóc w diagnozie chorób pasożytniczych. W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie dodatkowych badań.
Sposoby na brak apetytu — co może zrobić rodzic?
Obserwacja dziecka jest podstawowym zadaniem dla rodzica. Kluczowe jest odróżnienie chwilowego braku chęci na jedzenie od utraty apetytu. W przypadku przedłużającej się odmowy jedzenia warto skonsultować się ze specjalistą. Pierwszym w kolejności powinien być lekarz pediatra, który oceni stan dziecka i zaproponuje odpowiednie badania. Jeśli istnieją podstawy, warto skorzystać z pomocy dietetyka lub psychologa. Jednak sam rodzic również może wesprzeć dziecko. Warto korzystać z produktów gęstych odżywczo, czyli zawierających duże ilości składników odżywczych w małej ilości. Produkty te można przemycić w formie koktajli, placuszków i gofrów, gulaszów, czy zupy. Dobrze sprawdzą się banany, suszone owoce, pasty orzechowe, orzechy, śmietanka, mascarpone, jogurt grecki, twaróg, masło, oleje, awokado, czy tłuste ryby. Do diety starszych dzieci można dodać soki świeżo wyciskane czy smoothie (soki w diecie niemowląt nie są wskazane).
Słodycze i słone przekąski powinny być możliwie ograniczane, nawet zdrowe przekąski dla dzieci nie powinny pojawiać się zbyt często w menu niejadka. W przypadku przedłużającego się braku apetytu warto rozważyć suplementację po konsultacji ze specjalistą. Wsparcie psychologiczne dziecka jest bardzo ważne. Zachęcanie dziecka do jedzenia poprzez wspólne przygotowywanie posiłków może przynieść wiele korzyści. Należy unikać nerwowej atmosfery, karcenia czy krytykowania dziecka. Takie postępowanie jeszcze bardziej zniechęci dziecko do prób spożycia posiłków.
Może Cię zainteresować: Dziecko nie chce jeść – co robić?
