Wielkimi krokami zbliżają się Święta, a wraz z nimi kolacja wigilijna. Przy stole zasiądą zarówno dorośli, jak i maluchy. Na pewno zastanawiasz się, czy najmłodsze dzieci w rodzinie będą mogły spróbować wigilijnych specjałów, czy trzeba dla nich gotować osobno. Poniżej znajdziesz podpowiedzi, jak przygotować się do świąt z niemowlakiem oraz jak zmodyfikować tradycyjne świąteczne potrawy, aby mogły ich spróbować nawet najmłodsi. Na końcu artykułu zamieściłam też listę moich propozycji wraz z przepisami na potrawy wigilijne dla dzieci.
Dwie rzeczy, których niemowlę nie może jeść w Święta
Nie wszystkie dania wigilijne i świąteczne przygotowywane według tradycyjnych receptur będą bezpieczne dla niemowlaka. Pamiętaj, że małe dzieci nie powinny próbować potraw, które zawierają:
- MIÓD – może zawierać przetrwalniki pałeczek jadu kiełbasianego, wywołującego u najmłodszych botulizm dziecięcy. Nie należy wprowadzać go do diety dziecka przez ukończeniem 1 roku życia
- GRZYBY LEŚNE – nie można ich podawać maluchom ze względu na ryzyko zatrucia. Nie ważne, że zbieraliśmy je sami, czy kupiliśmy. Człowiek zawsze może się pomylić. Ryzykowanie życia dziecka tylko po to, aby zjadło wigilijne potrawy jest skrajnie nieodpowiedzialne. Grzybów leśnych nie powinno się podawać dzieciom aż do 12 roku życia. Dzieci mogą jednak bezpiecznie spożywać grzyby hodowlane, takie jak: pieczarki, boczniaki, shiitake.
Czy niemowlę może jeść mak?
Często przed świętami dostaję pytania o to, czy niemowlę może jeść mak. Ziarna maku mogą zawierać alkaloidy opium, które wpływają na układ nerwowy. W związku z tym nie poleca się jedzenia dużych ilości maku kobietom w ciąży, niemowlętom, osobom powyżej 75 roku życia i osobom cierpiącym na schorzenia z zaburzeniami oddychania. Przetwarzanie maku tj. mycie, mielenie, obróbka cieplna, mogą zmniejszyć zawartość alkaloidów opium w nasionach maku.
Czy w takim razie dzieci mogą zjeść kawałek makowca, czy odrobinę klusków z makiem? Tak, zagrożenie jest tylko wtedy, gdy ilości zjedzonego maku są naprawdę duże. Jedna mała porcja potrawy z makiem nie powinna nikomu zaszkodzić 🙂
Potrawy wigilijne dla dzieci i niemowląt
Wiem, że pierwsze święta z niemowlakiem to szczególny czas i bardzo chcemy, żeby maluch też w nich aktywnie uczestniczył, siedział z nami przy wigilijnym stole i cieszył oczy dziadków radośnie zajadając wszystko, co mu podsuną. Jednak przy planowaniu świątecznego biesiadowania warto też wziąć pod uwagę to, że święta dla malucha mogą być bardzo stresujące (dużo nowych twarzy, hałas, wszyscy chcą brać na ręce itd. jak to z rodzinką… 🙂 ). Więc może się skończyć tak (ale nie musi!), że dziecko zje niewiele albo zupełnie nic i będzie chciało pić tylko mleko. To całkowicie normalne w tej sytuacji.
Dzieci na początku rozszerzania diety
Planując świąteczne menu dla niemowlaka, weź pod uwagę to, o jakich porach Twoje dziecko je posiłki. Maluszki na początku rozszerzania diety zazwyczaj dostają śniadanie i obiad, więc jeśli wieczorem Twoje dziecko zadowala się jedynie mlekiem, odpuść sobie szykowanie dodatkowego posiłku wigilijnego dla niemowlaka. Dla dziecka ważne jest zachowanie rutyny, a jej zmiana może spowodować głośny sprzeciw 🙂
Natomiast jeśli maluch już od jakiegoś czasu je posiłek w ramach kolacji, najlepiej zabrać ze sobą przygotowane wcześniej danie, które dziecko lubi i na 100% zje. Nie ma sensu ryzykować z nowościami przy świątecznym stole, lepiej postawić na posiłki znane i lubiane.
Dzieci około 12 miesięcy i więcej
Myślę, że dla starszych niemowląt (bliżej 12 miesiąca) można już się pokusić o przygotowywanie oddzielnych dań lub modyfikację tradycyjnych dań wigilijnych, tak aby były odpowiednie dla dzieci. Maluchy w tym wieku już z większą ciekawością będą zaglądać na świąteczny stół w poszukiwaniu czegoś, co mogą przekąsić. Dlatego warto się postarać i przygotować posiłki tak, by dzieci też mogły je zjeść.
Jeśli szukasz inspiracji na świąteczne dania, które może zjeść również niemowlak, sprawdź mojego e-booka Świąteczne potrawy (nie tylko) dla dzieci. Znajdziesz w nim łatwe przepisy na świąteczne dania, które można bezpiecznie podać maluchom. Przygotowałam przepisy na desery, zupy, mięsa i ryby. Wszystko dopasowane do potrzeb najmłodszych ❤
Jak zmodyfikować potrawy wigilijne dla dzieci?
- Barszcz czerwony z uszkami – dla dzieci można odlać trochę przed doprawieniem (bez soli, cukru, octu – można go zastąpić sokiem z cytryny), uszka można zrobić z pieczarkami.
- Zupa grzybowa – absolutnie nie wolno podawać jej dzieciom. W zamian dla malucha możesz ugotować np. lekką zupę pieczarkową (przepis w e-booku) lub zupę rybną dla niemowlaka.
- Ryba po grecku – ryba plus dużo warzyw to danie idealne dla malucha. Pamiętaj, aby ryba nie była smażona na głębokim tłuszczu. Można ją przygotować na parze, ugotować, bądź upiec – nie zmieni to smaku potrawy, a będzie ona dużo zdrowsza i lekkostrawna. Ważne jest też, aby przed podaniem dziecku ryby, wyjąć z niej wszystkie ości. W moim świątecznym e-booku znajdziesz przepis na pulpety rybne a’la ryba po grecku.
- Karp w galarecie – jest niebezpieczny dla dzieci, ponieważ ma dużo ości, lepiej zastąpić go pieczonym, duszonym, lub gotowanym na parze filetem rybnym lub kotletami, czy pulpetami rybnymi.
- Kapusta z grochem – jest tłusta i ciężkostrawna, może powodować wzdęcia. Jeśli koniecznie chcesz ją podać, to sugerowałabym po 1 roku życia i w niewielkiej ilości.
- Pierogi – mogą być np. z samą kapustą albo z pieczarkami zamiast grzybów leśnych, możesz też zrobić z innym dowolnym farszem. Najlepiej, aby były gotowane, nie smażone.
- Sałatka warzywna – możesz odłożyć dla dziecka porcję sałatki przed doprawieniem i dodaniem majonezu. Jako sosu możesz użyć np. jogurtu wymieszanego z ziołami lub zrobić majonez z gotowanych na twardo jajek. Pamiętaj, że małe kawałki z sałatki mogą spowodować zadławienie — dopasuj formę jedzenia do umiejętności dziecka np. rozgnieć kawałki widelcem lub pokrój warzywa w słupki.
- Kompot wigilijny z suszu – można dać spróbować niemowlakowi, jednak rozcieńczony i niesłodzony.
- Makowiec – ze względu na miód i spore kawałki bakalii nie powinno się go podawać dzieciom poniżej 1 roku życia.
- Sernik – jest bardzo bezpieczną opcją na świąteczny deser dla malucha, o ile nie będzie w nim tony cukru, czy kiepskiej jakości margaryny 🙂
Czego unikać komponując potrawy wigilijne dla niemowląt?
Jak widzisz, prawie każde danie da się zmodyfikować tak, aby nawet małe dziecko mogło go spróbować. Najważniejsze zasady to:
- unikać miodu, grzybów leśnych i surowych jajek (np. w domowym majonezie, kremach do ciast)
- do potraw nie dodawać cukru, soli, octu, majonezu (zawsze można odłożyć porcję dla malucha przed doprawieniem)
- nie smażyć na głębokim tłuszczu (można upiec, ugotować, uparować)
- do wypieków nie dodawać sztucznych aromatów, cukru wanilinowego
- dopasować formę podania jedzenia do aktualnych umiejętności dziecka
- postawić na prostotę (gotowane warzywa jako dodatek do potraw, świeże owoce na stole).
Przepis na pierniczki bez miodu dla niemowlaka (kliknij w zdjęcie, aby przejść do przepisu)
Moje propozycje na wigilijne potrawy dla dzieci
Na mojej stronie znajdziesz mnóstwo przepisów na dania dla niemowlaka i całej rodziny. Jeśli chodzi o świąteczne wypieki, to polecam Ci mój e-book Słodycze bez dodatku cukru, w którym znajdziesz 25 przepisów na pyszne desery bez białego cukru, syropów, czy słodzików.
Przygotowując wigilijne potrawy dla dzieci, możesz też wykorzystać przepisy dostępne na mojej stronie, na przykład:
- Idealne ciasto na pierogi
- Zupa rybna dla niemowlaka
- Ryba na święta dla malucha
- Makaron z pstrągiem w sosie śmietanowym
- Siekane kotlety z łososia BLW
- Pieczone kotleciki rybne bez jajka
- Przepis na pierniczki bez miodu (miękkie)
- Tort leśny mech
- Ciasto czekoladowe bez jajek i mleka
- Babeczki pierniczkowe
Podsumowanie
Przygotowując świąteczne potrawy dla niemowlaka, pamiętaj, aby forma posiłków była dostosowana do możliwości Twojego dziecka. Jeśli jesteście dopiero na początku rozszerzania diety, podaj tylko te potrawy, których składniki maluch już poznał lub przygotuj dziecku danie, które jada na co dzień. Podawanie nowości w takiej sytuacji nie jest najlepszym pomysłem.
Starsze niemowlęta mogą spróbować więcej, ale też należy zachować umiar. Dziecko powinno zjeść tyle, ile je na co dzień. Powinien być także zachowany rytm karmień mlekiem i posiłków stałych. Maluchy lubią rutynę, jeśli coś ją zakłóci, będą niezadowolone i nie pozwolą Wam spokojnie posiedzieć przy świątecznym stole 🙂
Źródło:
- Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria. 2021
- European Food Safety Authority, Opium alkaloids in poppy seeds: assessment updated, 2018, http://www.efsa.europa.eu/en/press/news/180516
- NHS, Foods to avoid giving babies and young children, https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/foods-to-avoid-giving-babies-and-young-children/