Rozszerzanie diety po 6 miesiącu – dlaczego akurat wtedy?

Bardzo często dostaję pytania o to kiedy rozpocząć rozszerzanie diety niemowlaka. O tym czemu kiedyś wprowadzano posiłki stałe dużo wcześniej niż teraz, pisałam w artykule Rozszerzanie diety po 4 miesiącu?. Dzisiaj postaram się wyjaśnić, dlaczego rozszerzanie diety po 6 miesiącu jest tak ważne. Oczywiście, jak zwykle pod artykułem znajdziesz wszystkie odnośniki od źródeł, z których korzystałam podczas pisania tego artykułu.

Rozszerzanie diety po 6 miesiącu – dlaczego?

Największe organizacje zajmujące się zdrowiem zalecają wstrzymanie się z podawaniem posiłków stałych niemowlakowi do około 6 miesiąca życia dziecka oraz do momentu, kiedy będzie ono wykazywało oznaki gotowości do rozszerzania diety. Takie zalecenia znajdziemy też w najnowszych Zasadach żywienia zdrowych niemowląt Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii Hepatologii i Żywienia Dzieci.

Oto kilka argumentów przemawiających za wyłącznym karmieniem mlekiem mamy lub modyfikowanym przez około 6 pierwszych miesięcy życia dziecka:

• Mleko matki lub mleko modyfikowane początkowe dostarcza odpowiednią ilość energii i składników odżywczych, których potrzebuje dziecko do ukończenia 6 miesiąca życia.
• Po 6 miesiącu życia u większości dzieci układ pokarmowy jest już gotowy do przyjmowania i radzenia sobie z pokarmami innymi niż mleko.
• Po 6 miesiącu życia większość dzieci radzi sobie z już różnymi konsystencjami posiłków.
• Jeśli karmisz piersią, dłużej uchronisz dziecko przed chorobami i infekcjami.
• Wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy zmniejsza ryzyko otyłości w późniejszym wieku.

Gotowość do rozszerzania diety

Fałszywe oznaki gotowości

Niektóre dzieci, według rodziców, wydają się być wcześniej gotowe na rozszerzanie diety. Często jednak to, co rodzicom wydaje się oznakami, że dziecko może już jeść posiłki stałe to fałszywe oznaki gotowości. Najczęściej są to:

• gryzienie piąstek,
• wkładanie zabawek do buzi,
• częstsze budzenie się w nocy,
• większe zapotrzebowanie na mleko.

Te wyżej wymienione zachowania wcale nie świadczą o tym, że organizm dziecka jest gotowy na przyjęcie innych posiłków niż mleko. To po prostu normalne zachowania wynikające z rozwoju dziecka.

Prawdziwe oznaki gotowości do rozszerzania diety

Jakie zatem są prawdziwe oznaki gotowości do rozszerzania diety?

• stabilne siedzenie z podparciem lub bez,
• umiejętność chwytania pokarmu i wkładania go do buzi,
• brak wypluwania/wypychania jedzenia z ust,
• próby przeżuwania i połykania jedzenia.

Stabilne siedzenie na kolanach rodzica lub w krześle do karmienia zmniejsza ryzyko zakrztuszenia się posiłkiem stałym. Chwytanie i wkładanie do ust kawałków jedzenia świadczy o gotowości dziecka do rozszerzania diety i pozwala na samodzielne jedzenie posiłków (metoda BLW). Jeżeli dziecko ma odruch wymiotny, wypluwa lub wypycha językiem porcję jedzenia lub łyżeczkę, to dla nas ważny sygnał, że nie jest ono jeszcze w pełni gotowe na przeżuwanie oraz połykanie pokarmów stałych. Odruch ten zazwyczaj zanika między 4 a 6 miesiącem życia dziecka.

Co jeśli według nas 4-miesięczne dziecko wykazuje oznaki gotowości do rozszerzania diety?

Nic. Karmimy maluszka mlekiem tak jak dotychczas i czekamy jeszcze trochę, aby dać czas układowi trawiennemu na nabranie dojrzałości (czyli do około 6 miesiąca życia dziecka).

Co jeśli dziecko skończyło 6 miesięcy, a nie wykazuje oznak gotowości do rozszerzania diety?

Dziecko jeszcze nie siedzi stabilnie – skonsultuj się z fizjoterapeutą, który pokaże Ci bezpieczną pozycję do karmienia dziecka. Podawaj przeciery, a nie kawałki jedzenia.

Niemowlak wypluwa, zwraca jedzenie, nie przeżuwa, krztusi się – gdy trwa to długo i nie widzisz postępów, skonsultuj się z neurologopedą, który zbada jamę ustną dziecka i sprawdzi, czy problem nie wynika z jakichś nieprawidłowości w jej obrębie. Więcej na ten temat pisałam w artykule Kiedy do neurologopedy?

Dziecko nie jest w ogóle zainteresowane jedzeniem, nie ma apetytu – skonsultuj się z pediatrą. Brak apetytu u dziecka może wynikać np. z niedoboru żelaza (niemowlęta są grupą najbardziej narażoną na anemię z niedoboru żelaza).

Rozszerzanie diety po 4 miesiącu – kiedy można?

Zalecenie wyłącznego karmienia piersią lub mlekiem modyfikowanym przez pierwszych 6 miesięcy życia dziecka kierowane są do zdrowych, prawidłowo rozwijających się niemowląt.

W niektórych przypadkach korzystne może być wcześniejsze wprowadzenie pokarmów uzupełniających, ale o tym zawsze powinniśmy zadecydować w porozumieniu z lekarzem.

Nie ma jednak zaleceń mówiących, że każdemu niemowlakowi należy rozszerzać dietę zaraz po ukończeniu 4 miesiąca życia.

Co moim zdaniem nie jest wskazaniem do wcześniejszego rozszerzania diety:

Zbyt małe przyrosty wagi – to chyba najczęściej padający argument za rozszerzaniem diety po 4 miesiącu. I bardzo nietrafiony. Posiłki stałe na tym etapie w porównaniu z mlekiem mamy, czy mlekiem modyfikowanym nie są aż tak kaloryczne i odżywcze. Dlatego wprowadzenie pierwszej marchewki do diety niemowlaka nie sprawi, że zacznie on szybciej przybierać na wadze.

Zbyt duże przyrosty wagi – to też częsty powód, dla którego niektórzy wcześniej zaczynają rozszerzanie diety. Niemowlę karmione na żądanie wypija tyle mleka, ile potrzebuje – samodzielnie potrafi to sobie regulować. Nie należy „odchudzać dziecka” zamieniając karmienie mlekiem na posiłek stały, ani wcześniej rozszerzać diety. Tak jak pisałam wyżej, mleko mamy lub modyfikowane dostarcza odpowiednią ilość kalorii i składników odżywczych, których potrzebuje dziecko do ukończenia 6 miesiąca życia.

Chęć uchronienia przed alergiami pokarmowymi – najnowsze badania pokazują, że wcześniejsze rozszerzanie diety i wprowadzanie produktów potencjalnie alergizujących do diety dziecka przed 6 miesiącem życia, nie chroni przed późniejszą alergią. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Alergia pokarmowa u niemowląt.

Nauczenie dziecka nowych smaków – dziecko już w okresie prenatalnym poznaje różne smaki, dzięki temu, że przenikają one do wód płodowych. Także podczas karmienia piersią mleko często zmienia swój skład i smak. Dlatego wczesne rozszerzanie diety tylko ze względu na chęć nauczenia dziecka nowych smaków, nie ma większego sensu.

Twoje dziecko jest już gotowe na rozszerzanie diety?

Sprawdź mój pakiet poradników o żywieniu niemowląt! Dzięki nim bezpiecznie, bez stresu i z przyjemnością przejdziecie przez etap poznawania pierwszych smaków ⬇