Rozszerzanie diety niemowlaka, to przełomowy etap w życiu malucha. To także ważny moment dla rodziców, w którym często pojawia się mnóstwo pytań. Zastanawiasz się od czego zacząć rozszerzanie diety? Który moment jest najlepszy na wprowadzenia pokarmów stałych? Aby rozwiać Twoje wątpliwości, przygotowałam zestaw najczęściej padających pytań w kontekście rozszerzania diety wraz z odpowiedziami, w oparciu o najbardziej aktualne wytyczne.
Kiedy zacząć rozszerzanie diety?
Aktualne zalecenia:
- polskie – nie wcześniej niż po ukończeniu 17 tygodnia życia, ale nie później niż w 26 tygodniu życia dziecka, jednocześnie zachęcają do wyłącznego karmienia mlekiem przez pierwsze 6 miesięcy;
- światowe – zarówno Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), jak i Amerykańska Akademia Pediatrii jednogłośnie mówią o tym, że organizm dziecka jest gotowy na przyjmowanie pokarmów stałych dopiero po ukończeniu 6 miesiąca życia i wykazywaniu oznak gotowości do rozszerzania diety.
Od czego zacząć rozszerzanie diety?
Aktualny schemat rozszerzania diety niemowląt mówi o tym, że to rodzic decyduje, co poda maluchowi na początek. Specjaliści sugerują jednak, że lepiej zacząć od warzyw. Dzięki temu, od samego początku będziemy kształtować u malucha zdrowe nawyki. Nie należy też zwlekać z podaniem jajka i mięsa (są świetnym źródłem żelaza i witamin z grupy B).
Czy można rozszerzać dietę kiedy dziecko jeszcze stabilnie nie siedzi?
Jeśli dziecko ukończyło 6 miesiąc i przejawia chęć jedzenia, a jeszcze nie siedzi stabilnie, można spróbować zacząć rozszerzania diety. Jednak ważne jest, by w takim przypadku karmić malucha wyłącznie przecierami. Dziecku, które nie siedzi stabilnie (przechyla się do przodu, do tyłu i na boki, zsuwa się z krzesełka) nie podajemy jedzenia w kawałkach – grozi to zadławieniem.
Jakie produkty można podawać w 6, 7, 8… miesiącu?
Jeszcze kilka lat temu funkcjonowała tabela z listą produktów, miesiącem ich wprowadzenia do diety i ilością jaka powinno zjeść dziecko. Według najbardziej aktualnej wiedzy, nie ma tabeli/schematu mówiącego, kiedy wprowadzić dany składnik do diety dziecka. Rodzic sam decyduje, które produkty kiedy zaproponuje maluchowi. Należy jednak pamiętać, ze nie wszystkie produkty są odpowiednie dla niemowlaka.
Ile posiłków powinno zjadać niemowlę?
Pewnie zastanawiasz się, ile posiłków dziennie powinno jeść niemowlę w danym miesiącu życia. Wygląda to następująco:
- w wieku 6-8 miesięcy 2-3 posiłki uzupełniające,
- w wieku 9-24 miesięcy 3-4 posiłki uzupełniające + 1-2 przekąski.
Czy najpierw podawać mleko, czy posiłek stały?
Na początku rozszerzania diety najpierw proponujemy niemowlakowi mleko, a za jakiś czas (ok. pół godziny) posiłek stały. Jeśli zrobisz odwrotnie, najedzone dziecko nie będzie chciało wypić mleka, co może być początkiem do odstawienia od piersi czy mieszanki. Do końca 1 roku życia dziecka to mleko mamy lub modyfikowane jest podstawą diety dziecka.
Czy można stosować metodę BLW jeśli dziecko nie ma jeszcze zębów?
Oczywiście, brak zębów nie przeszkadza we wprowadzeniu metody BLW. Zakłada ona, że podajemy dziecku jedzenie w kawałkach na tyle miękkich, aby maluch mógł je rozgnieść językiem o podniebienie lub dziąsłami.
Czy metoda BLW jest lepsza od tradycyjnego karmienia łyżeczką?
Nie ma jednoznacznej opinii specjalistów w tym temacie. Wiadomo jednak, że stosowanie metody BLW niesie za sobą szereg korzyści (m.in.: nauka samodzielności, wspieranie rozwoju sensorycznego, rozwoju aparatu mowy, bardziej zróżnicowana dieta, jedzenie wspólnych posiłków z rodziną). Jeśli jednak nie jesteś przekonana do tej metody, postaw na karmienie łyżeczką. Pamiętaj jednak o przygotowywaniu posiłków o różnych konsystencjach i stopniach rozdrobnienia (nie tylko gładkie puree), a następnie o wprowadzaniu jedzenia w kawałkach.
Czy trzeba każdy pojedynczy produkt podawać przez kilka dni?
Nie, wystarczy, że nowe produkty będziesz wprowadzać do diety dziecka pojedynczo. Ma to na celu ułatwić Ci rozpoznanie uczulenia, jeśli u malucha pojawi się reakcja alergiczna na dany składnik diety. Kiedy wprowadzisz kilka nowych produktów na raz, a u dziecka wystąpi alergia, będziesz się zastanawiać, co je uczuliło.
Kiedy można do posiłków dodawać przyprawy?
Przyprawy (oprócz soli i cukru) można wprowadzić już od samego początku rozszerzania diety. Jednak myślę, że najlepiej, gdy dziecko na początku pozna naturalny smak poszczególnych produktów, a potem przyprawione dania.
Czy jajko trzeba dzielić na żółtko oraz białko i wprowadzać oddzielnie?
Jajko można od razu wprowadzić do diety dziecka w całości. Nie ma potrzeby oddzielnego podawania żółtka i białka.
Jak wprowadzać gluten?
Według najbardziej aktualnych zaleceń, nie ma potrzeby jakiegoś „specjalnego” wprowadzania glutenu, można go wprowadzić na każdym etapie rozszerzania diety. Kiedyś należało dodawać do posiłków po trochu kaszy manny, dzięki takiej „ekspozycji” na gluten, dziecko miało uniknąć celiakii. Jednak najnowsze badania potwierdzają, iż celiakia jest chorobą o podłożu genetycznym i nie da jej się zapobiec stosując „ekspozycję” na gluten.
Kiedy można zastąpić karmienie mlekiem pokarmem stałym?
Mleko stanowi podstawę diety dziecka do końca 1 roku życia, co oznacza, że w tym okresie mleko mamy lub modyfikowane jest ważniejsze od pokarmów stałych. W ciągu pierwszych 6 miesięcy życia dziecka mleko pokrywa w 100% zapotrzebowanie dziecka na składniki odżywcze. Natomiast w drugim półroczu, wskaźnik ten spada do 70-50%, a pozostałe wartości odżywcze powinny dostarczyć pokarmy stałe. Czyli pomiędzy 7 a 11 miesiącem życia dziecka, należy stopniowo zwiększać udział posiłków stałych w codziennym jadłospisie niemowlaka, w ten sposób naturalnie zmniejszy się ilość karmień mlekiem.
Czy posiłki w słoiczkach są lepsze od domowego jedzenia?
Posiłki w słoiczkach są świetną alternatywą dla domowego jedzenia, jeśli nie mamy czasu, czy możliwości gotowania. Według mnie, lepiej od razu zapoznawać dziecko ze smakiem domowych potraw, w końcu i tak niedługo będzie jadło to samo, co pozostali domownicy.
Źródła:
- Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/Pediatria. 2014
- Żywienie niemowląt i małych dzieci, Instytut Matki i Dziecka, 2014
- Karmienie Piersią. Stanowisko PTGHiŻD Standardy medyczne Pediatria 1/2016
- Nehring-Gugulska, Żukowska-Rubik, Pietkiewicz, Karmienie piersią w teorii i praktyce, 2017
- Poradnik Żywienia Niemowląt, Krok po kroku od narodzin do pierwszych urodzin, Medycyna Praktyczna 2014
- Bobas lubi wybór, T. Murkett , G. Rapley, 2011
- Baby-Led-Weaning (BLW) from maternal perspective: Polish experience, B.Poniedziałek, N.Paszkowiak, P.Rzymski, 2018
- Baby-led weaning, babycentre, https://www.babycentre.co.uk/a1007100/baby-led-weaning
- Infant and young child feeding, WHO, 2018, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/infant-and-young-child-feeding
- NHS, Your baby’s first solid foods, https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/solid-foods-weaning/
- Rozszerzanie diety niemowląt, E. Ehmke vel Emczyńska-Seliga https://ncez.pl/dzieci-i-mlodziez/dzieci-0-3/rozszerzanie-diety-niemowlat
Pani Natalio, co sądzi Pani o zasadności rozszerzania diety po ukończeniu 4 miesiąca, jeśli z powodu refluksu takie zalecenie dał pediatra? Oczywiście zakładając że córeczka będzie przejawiać chęć jedzenia czegokolwiek niż moje mleko. Chciałam zaczekać z tym do 6 miesiąca, ale podobno pomoże to złagodzic objawy refluksu. Ma Pani doświadczenia w tym temacie?
Pani Moniko, wg mnie refluks nie powinien być czynnikiem wskazującym na wcześniejsze rozszerzanie diety u dzieci. Dziecko do rozszerzania diety powinno być gotowe (przede wszystkim powinno siedzieć stabilnie z podparciem lub bez – posadzone w krzesełku lub na kolanach rodzica). Zazwyczaj 5 msc dzieci jeszcze nie są w stanie siedzieć stabilnie z podparciem, a przy refluksie pozycja dziecka jest bardzo ważna. Karmienie posiłkami stałymi na półleżąco może jeszcze bardziej nasilać refluks. Można się ewentualnie skonsultować z dobrym fizjoterapeutą, aby sprawdził, czy można już malucha bezpiecznie posadzić do posiłku.
Dzień dobry, a jak to jest z wcześniakami? Czy bierzemy pod uwage wiek urodzeniowy czy korygowany? U nas to różnica prawie 2 mc. Syn jest dużym silnym chłopcem ale na co może być gotowy uklad pokarmowy? Aktualnie ma ponad 7.5 mc urodzeniowo, a jutro bedzie miał skonczone 6mc i na razie na dwa podane warzywa charczy 😉 jest mlekoholikiem kp. Pozdrawiam
W przypadku wcześniaków najlepiej kierować się oznakami gotowości, czyli co jakiś czas sprawdzać, czy dziecko już stabilnie siedzi, potrafi włożyć jedzenie do buzi, otwiera buzię na widok zbliżającej się łyżeczki i ogólnie jest zainteresowane jedzeniem.